Από διαμάχη σε διαμάχη, μέσα σε ένα αχαρτογράφητο τοπίο από ενδοσυμμαχικά αγκάθια που πολλαπλασιάζονται, κινούνται πια Ευρωπαίοι και Αμερικανοί. Τι θα πει ο Τραμπ αύριο; Πώς σχεδιάζουν να απαντήσουν οι Ευρωπαίοι;
Από (δια)μάχη σε (δια)μάχη, μέσα σε ένα αχαρτογράφητο τοπίο από ενδοσυμμαχικά αγκάθια που πολλαπλασιάζονται, κινούνται πια Ευρωπαίοι και Αμερικανοί, βλέποντας τις μεταξύ τους σχέσεις να αναδιαμορφώνονται στη σκιά του «τυφώνα» Τραμπ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ετοιμάζεται να ανακοινώσει αύριο νέα πακέτα δασμολογικών αυξήσεων, σε συνέχεια όσων έχει ήδη ανακοινώσει (και πάρει πίσω, και έπειτα ανακοινώσει ξανά) τους τελευταίους περίπου δύο μήνες.
Πιστός στο «America First» αφήγημα το οποίο αναπαράγει έναντι εταίρων και συμμάχων, ο 78χρονος Αμερικανός ηγέτης έχει μάλιστα φροντίσει να ντύσει με κορόνες αμερικανικής «χειραφέτησης» όσα πρόκειται να ακολουθήσουν, παρουσιάζοντας τη 2α Απριλίου ως «ημέρα απελευθέρωσης» για τις ΗΠΑ. Ο ίδιος είχε άλλωστε, ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο, υποστηρίξει ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση δημιουργήθηκε με στόχο να τη φέρει στις Ηνωμένες Πολιτείες». «Λατρεύω την Ευρώπη. Αγαπώ τις χώρες της Ευρώπης […] Αλλά από τη σκοπιά της Αμερικής, η Ευρωπαϊκή Ενωση μας συμπεριφέρεται πολύ, πολύ άδικα», είχε δηλώσει τον περασμένο Ιανουάριο, απευθυνόμενος (μέσω βιντεοσύνδεσης) στο επιφανές κοινό του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός.
Εάν κρίνουμε από τα μέχρι τώρα πεπραγμένα της νέας προεδρικής θητείας του, ο Ντόναλντ Τραμπ και οι συν αυτώ παρουσιάζονται να σνομπάρουν την Ε.Ε. και τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών (τον Κόστα, τη Φον ντερ Λάιεν, την Κάλας). Προτιμούν να συνομιλούν με την ηγεσία κάθε ευρωπαϊκής χώρας χωριστά, και να προωθούν διμερείς διευθετήσεις στη θέση των πολυμερών συμφωνιών του παρελθόντος. Μιλώντας στην εκπομπή «Face the Nation» του δικτύου CBS στις 16 Μαρτίου, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο το δήλωσε ξεκάθαρα. Επειτα από αυτά τα νέα πακέτα δασμών, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συνάψουν νέες διμερείς εμπορικές συμφωνίες με χώρες ανά την υφήλιο, στη βάση των διμερών διαπραγματεύσεων που θα έχουν προηγηθεί.
«Ο Τραμπ θέλει να καταστρέψει την Ε.Ε. και εν συνεχεία να την ξαναχτίσει με τη δική του εικόνα ως πρότυπο», έγραφε το (ευρωπαϊκό) Politico σε ανάλυσή του πριν από περίπου έναν μήνα, στις αρχές Μαρτίου.
Στα μάτια της νέας διοίκησης Τραμπ, οι Ευρωπαίοι αποκηρύσσονται ως «τζαμπατζήδες». Καταγγέλλονται επειδή για δεκαετίες δεν επένδυαν όσο έπρεπε στην άμυνα, αλλά κατάφεραν να αποκτήσουν εμπορικά πλεονάσματα έναντι των ΗΠΑ, την εποχή που οι Αμερικανοί είχαν επωμιστεί την αμυντική θωράκιση της Ευρώπης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. «Αν δεν πληρώσουν, δεν πρόκειται να τους υπερασπιστώ», έλεγε ο Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο στις αρχές Μαρτίου, με το βλέμμα στραμμένο στην Ευρώπη, αμφισβητώντας έτσι στην πράξη το περί συλλογικής αμυνας Αρθρο 5 του ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ προσεγγίζει το παρελθόν κατά τρόπο επιλεκτικό. Υποβαθμίζει σκοπίμως ή παραβλέπει το γεγονός ότι πολλά από όσα ο ίδιος τώρα καταγγέλλει ήταν αμερικανικές (όχι μόνον Δημοκρατικές αλλά και Ρεπουμπλικανικές) επιλογές. Υποβαθμίζει, επίσης, όσα έχουν κερδίσει (εμπορικά, γεωπολιτικά) οι ΗΠΑ τις περασμένες δεκαετίες, με το να έχουν στο πλευρό τους μια πειθήνια, μη ανταγωνιστική προς τα αμερικανικά συμφέροντα Ευρώπη. Οι εισαγωγές αμερικανικού LNG και αμερικανικών οπλικών συστημάτων εκτοξεύθηκαν, επί παραδείγματι, τα περασμένα χρόνια στη Γηραιά Ηπειρο, με τους Ευρωπαίους να βάζουν το χέρι βαθύτερα το τσέπη για την αγορά αμερικανικών αγαθών αλλά και για τη στήριξη της Ουκρανίας στην οποία όλες μαζί οι χώρες της Ε.Ε. έχουν δώσει συνολικά περισσότερα από όσα οι Αμερικανοί.
Ολα αυτά ωστόσο, δεν είναι αρκετά πια στα μάτια του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος από την αρχή της θητείας του τον περασμένο Ιανουάριο πορεύεται στη διεθνή σκηνή επισείοντας δασμούς, είτε ως μέσο πίεσης για την εξασφάλιση άλλων ανταλλαγμάτων (στο μεταναστευτικό για παράδειγμα), είτε ως μέσο αποκατάστασης μιας φερόμενης ως ισορροπίας στις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με τους εταίρους τους.
Με βάση όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά, ο Αμερικανός πρόεδρος πρόκειται να ανακοινώσει αύριο την επιβολή «ανταποδοτικών δασμών» σε βάρος περίπου 10 με 15 χωρών. Αλλοι ωστόσο υποστηρίζουν ότι οι επερχόμενοι δασμοί πρόκειται να «αγγίξουν» όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ στο σύνολό τους.
«Ο πρόεδρος πρόκειται να ανακοινώσει ένα σχέδιο δασμών που θα ανατρέπει τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που κατακλέβουν τη χώρα μας εδώ και δεκαετίες. Θα το κάνει προς το συμφέρον των Αμερικανών εργατών», δήλωσε χαρακτηριστικά η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ. Το εν λόγω σχέδιο ωστόσο, αποτελούσε έως το βράδυ της Τρίτης «ένα μυστήριο, αφού ο Τραμπ και η κυβέρνησή του είχαν παρουσιάσει μια σειρά από συνεχώς μεταβαλλόμενες και αντικρουόμενες προτάσεις», όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το δίκτυο CNN.
Επί της διαδικασίας πάντως, κάποια πράγματα δείχνουν να έχουν πια ξεκαθαρίσει. Ο Τραμπ πρόκειται να παρουσιάσει αυτό το νέο σχέδιο από τον κήπο που βρίσκεται δίπλα στο Οβάλ Γραφείο στον Λευκό Οίκο (Rose Garden), παρουσία του υπουργικού συμβουλίου.
Αναφορικά με το περιεχόμενο ωστόσο όσων αναμένεται να εξαγγείλει αύριο ο Αμερικανός πρόεδρος, το τοπίο ώς και το βράδυ της Τρίτης έδειχνε νεφελώδες. Κάποιες «κακές γλώσσες» θα έφταναν μάλιστα στο σημείο να υποστηρίξουν ότι ο ίδιος ο Τραμπ και οι συνεργάτες του ακόμη δεν έχουν καν συμφωνήσει τι ακριβώς πρόκειται να ανακοινώσουν αύριο. Σε αναλόγως επικριτικό πνεύμα, κάποιοι θα έλεγαν ότι «η ημέρα της απελευθέρωσης» σηματοδοτεί συνήθως ως φράση το τέλος ενός πολέμου, κι όχι ότι την έναρξη ενός νέου, εμπορικού εν προκειμένω.
Το μόνο σίγουρο είναι ο Αμερικανός πρόεδρος δέχθηκε σειρά από προτάσεις, τις οποίες αξιολογεί και από τις οποίες θα κληθεί να διαλέξει.
Στο μυαλό του Τραμπ, οι δασμοί που θα ανακοινώσει πρόκειται να «απελευθερώσουν» τις ΗΠΑ από βάρη και εξαρτήσεις. Με βάση όσα έχουν υποστηρίξει δε στενοί συνεργάτες του Αμερικανού προέδρου, αυτές οι αυξήσεις των δασμών πρόκειται να φέρουν πρόσθετα έσοδα στα ταμεία των ΗΠΑ (έως και 600 δισ. δολ. ετησίως, σύμφωνα με τον Πίτερ Ναβάρο, σύμβουλο εμπορίου του Λευκού Οίκου), τα οποία θα μπορούσαν εν συνεχεία να αξιοποιηθούν υπέρ των Αμερικανών φορολογουμένων.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, οι δασμοί τείνουν να ανεβάζουν τις τιμές σειράς αγαθών στη χώρα εισαγωγής, εντείνοντας έτσι τις πληθωριστικές πιέσεις με τις οποίες όμως ειδικά οι Αμερικανοί δεν τα πηγαίνουν καθόλου καλά. Παράλληλα, οι δασμοί τείνουν να αναδιαμορφώνουν και τις διεθνείς γραμμές τροφοδοσίας, ειδικά όταν αυξάνονται κατακόρυφα. Μέσα σε ένα τέτοιο νέο περιβάλλον, θα μπορούσαν θεωρητικώς να αναδυθούν νέα μπλοκ ελεύθερου εμπορίου, από τα οποία θα έχουν όμως αποκλειστεί οι ΗΠΑ, αν και ο ίδιος ο Τραμπ είχε διαμηνύσει, με το βλέμμα στραμμένο κυρίως στην Ευρώπη και στον Καναδά, ότι όσοι επιχειρήσουν να συνεργαστούν σε βάρος των ΗΠΑ θα πληρώσουν βαρύ τίμημα.
Οι Ευρωπαίοι πάντως από την πλευρά τους, παρουσιάζονται έτοιμοι να σηκώσουν το γάντι ενός εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ, τον οποίο ξεκαθαρίζουν βέβαια ότι δεν επιθυμούν. Εάν δουν αύριο τον Τραμπ να ανεβάζει κατακόρυφα τους δασμούς, θα μπορούσαν να «αντεπιτεθούν», βάζοντας για παράδειγμα στο στόχαστρο τους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ (με τους οποίους η Κομισιόν έχει άλλωστε ήδη ανοιχτούς -αντιμονοπωλιακούς- λογαριασμούς) καθώς και σειρά άλλων αμερικανικών εξαγωγών (χάλυβα, αλουμινίου, πουλερικών, βοδινού κρέατος, θαλασσινών, ξηρών καρπών, μοτοσικλετών, αλκοολούχων ποτών, ημιαγωγών, φαρμακευτικών προϊόντων, ξυλείας κ.ά.).
«Δεν ξεκίνησε η Ευρώπη αυτήν τη δασμολογική αντιπαράθεση. Οι δασμοί είναι φόροι που πληρώνονται από τον λαό. Ωστόσο η Ευρώπη έχει όλα όσα χρειάζεται προκειμένου να προστατεύσει τους ανθρώπους της και την ευημερία της. Θα προάγουμε και θα υπερασπιζόμαστε πάντοτε τα συμφέροντα και τις αξίες μας. Θα υπερασπιζόμαστε πάντοτε την Ευρώπη», δήλωσε από την πλευρά της σήμερα η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μιλώντας ενώπιον του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
