Νέος νόμος: Σε οχτώ μήνες θα δικάζονται αγωγές και μηνύσεις

Τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις σε 730 ημέρες, από 1.492 που χρειάζονται σήμερα – Ο δικαστής θα διενεργεί έλεγχο φακέλου ώστε οι υποθέσεις να φτάνουν ώριμες στο ακροατήριο και να μην υπάρχουν αναβολές – Δημοσίευση των διαθηκών σε 2 έως 7 ημέρες, ενώ σήμερα γίνεται σε 300 ημέρες

Καινοτόμες τροποποιήσεις με στόχο να δημοσιεύονται οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις εντός 730 ημερών από 1.492 ημέρες που απαιτούνται σήμερα και η εκδίκαση των αγωγών, μηνύσεων κ.λπ. να γίνεται σε 8 μήνες στο μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας, αυτό της Αθήνας, επιφέρει, μεταξύ άλλων, στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ) ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης. Σημαντική αλλαγή ακόμη αποτελεί η προθεσμία της έκδοσης οριστικών αποφάσεων από τα δικαστήρια εντός 350 ημερών από 730 που ισχύει μέχρι τώρα.

Το νομοσχέδιο μέσα στο επόμενο διάστημα θα κατατεθεί στη Βουλή προκειμένου ο χρόνος έκδοσης των αποφάσεων να γίνεται πλέον με διαδικασίες fast track, αλλά και να μειωθεί κατά πολύ ο χρόνος της προδικασίας της κάθε υπόθεσης. Μάλιστα, σύμφωνα με άλλη τροποποίηση του ΚΠολΔ, από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο οι διαθήκες θα δημοσιεύονται πλέον από τους συμβολαιογράφους μέσα σε διάστημα από 2 έως 7 ημέρες, ενώ σήμερα απαιτούνται 300 ημέρες.

Διαβάστε επίσης:

Οι απαντήσεις στην κοινοβουλευτική του ερώτηση και οι θέσεις του Βασίλη Α. Υψηλάντη σχετικά με τον κίνδυνο λειψυδρίας στη Ρόδο

29.11.2025

322

Βράβευση των Εθελοντών Αιμοδοτών από τη Βουλή και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό. Προεδρεύουσα της τιμητικής εκδήλωσης η Μίκα Ιατρίδη

29.11.2025

304

Το νέο μοντέλο του ΚΠολΔ, η εφαρμογή του οποίου θα αρχίσει από το νέο δικαστικό έτος, δηλαδή από 16 Σεπτεμβρίου του 2025, αφορά τη συντριπτική πλειονότητα των υποθέσεων που απασχολούν τα δικαστήρια, όπως είναι οικονομικές διαφορές, αποζημιώσεις, πλειστηριασμοί, διαζύγια, οικογενειακές διαφορές γενικότερα, κληρονομικά, διαθήκες κ.λπ.

Εξίσωση με την Ευρώπη

Στόχος του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι η Ελλάδα σε μικρό βάθος χρόνου να πιάσει τα στατιστικά δεδομένα του Συμβουλίου της Ευρώπης στο θέμα του χρόνου δημοσίευσης των αποφάσεων, έτσι ώστε μέσα σε 8 μήνες από την ημέρα κατάθεσης να συζητούνται οι αγωγές και μέσα σε 730 ημέρες, σε χρόνο λιγότερο από δύο χρόνια, να έχουν εκδοθεί τελεσίδικες αποφάσεις. Με άλλα λόγια, θα εκδίδονται τελεσίδικες αποφάσεις σχεδόν στον μισό χρόνο από αυτόν που απαιτείται σήμερα.

Να διευκρινιστεί ότι τελεσίδικες είναι οι αποφάσεις που δεν υπόκεινται σε ανακοπή ερημοδικίας και σε έφεση (π.χ. αποφάσεις Αρείου Πάγου), ενώ οριστικές είναι οι αποφάσεις που περατώνουν τη δίκη σε κάθε βαθμό δικαιοδοσίας (Πρωτοδικείο και Εφετείο).

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης, εκτός από την Ελλάδα, για την έκδοση μιας οριστικής απόφασης απαιτούνται 350 ημέρες και για την έκδοση τελεσίδικης απόφασης απαιτούνται 730 ημέρες.

Τελικός στόχος του νέου μοντέλου ΚΠολΔ, σύμφωνα με τον κ. Φλωρίδη, είναι να φτάσουμε σε βάθος τετραετίας η λήψη των αποφάσεων να είναι στον μέσο όρο της Ε.Ε.

Την ίδια στιγμή καθορίζεται ο χρόνος έκδοσης των αποφάσεων κατά βαθμό δικαστηρίου. Ετσι, στον πρώτο βαθμό (πρωτοδικεία) για την έκδοση οριστικής απόφασης θα απαιτούνται:

■ 6 μήνες για υποθέσεις τακτικής διαδικασίας,
■ 4 μήνες για υποθέσεις εκουσίας διαδικασίας,
■ 1 μήνας για υποθέσεις ασφαλιστικών μέτρων.

Αντικειμενικός σκοπός του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι οι αποφάσεις του δεύτερου βαθμού (εφετείων) να εκδίδονται σε απώτατο χρόνο 2 ετών. Γι’ αυτό οι νέες διατάξεις του ΚΠολΔ προβλέπουν, κατ’ αρχάς, την καθολική απαγόρευση χορήγησης αναβολών. Ακόμη, οι εφέσεις θα κατατίθενται πλέον απευθείας στα εφετεία και όχι στα πρωτοδικεία και στη συνέχεια υπηρεσιακά να διαβιβάζονται στα εφετεία, ο δε προσδιορισμός της δικασίμου θα γίνεται άμεσα με την κατάθεση του δικογράφου.

Επίσης, αυξάνεται η καθ’ ύλην αρμοδιότητα των πολυμελών πρωτοδικείων για την εκδίκαση εφέσεων στο ύψος των 80.000 ευρώ, κάτι που μεταφράζεται σε μεταφορά δικαστηριακής ύλης από τα εφετεία στα πολυμελή πρωτοδικεία.

Στον τρίτο και τελευταίο βαθμό, δηλαδή τον Αρειο Πάγο, επαναφέρεται η γραπτή εισήγηση του αρεοπαγίτη που έχει χρεωμένη μια υπόθεση πριν από τη συζήτησή της στο ακροατήριο. Ετσι, οι δικαστές και οι δικηγόροι θα έχουν σαφή εικόνα της υπόθεσης που συζητείται, ενώ θα επισπεύδεται ο χρόνος των κεκλεισμένων των θυρών διασκέψεων, καθώς οι αρεοπαγίτες θα έχουν πλήρη εικόνα των νομικών ζητημάτων που τίθενται και του ιστορικού της υπόθεσης που θα τους απασχολεί κατά τη διάρκεια της διάσκεψης.

Απευθείας θα γίνεται πλέον η κατάθεση του δικογράφου αναίρεσης κ.λπ. στον Αρειο Πάγο και όχι όπως γίνεται σήμερα, πρώτα να γίνεται η κατάθεση στο Εφετείο και εν συνεχεία να διαβιβάζεται στον Αρειο Πάγο. Με τη νέα διαδικασία επισπεύδεται ο χρόνος προσδιορισμού των υποθέσεων στο Ανώτατο Ποινικό Δικαστήριο.

Ταυτόχρονα, στον Αρειο Πάγο επέρχεται περιορισμός του αριθμού των σελίδων του αναιρετηρίου, των πρόσθετων λόγων, των προτάσεων, των υπομνημάτων και των αιτήσεων αναστολής.

Ομως, ο κ. Φλωρίδης κάνει ένα ακόμα βήμα θέλοντας να δείξει ότι η κυβέρνηση σέβεται τον πολίτη. Ο υπουργός Δικαιοσύνης θέτει ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα, επ’ απειλή μάλιστα αυτόματης πειθαρχικής διαδικασίας για τους νωχελικούς δικαστές.

Στο πλαίσιο αυτό προστίθεται νέα διάταξη η οποία προβλέπει ότι σε περίπτωση καθυστέρησης στην έκδοση μιας απόφασης, ο δικαστής που έχει χρεωμένη την υπόθεση ενημερώνει εγγράφως τον προϊστάμενό του, ο οποίος ενημερώνει με τη σειρά του τον Αρειο Πάγο και τους διαδίκους. Ο σκοπός της διάταξης αυτής, πλέον των άλλων, είναι διφυής.

Αφενός σκοπός είναι ο πειθαρχικός έλεγχος των δικαστών οι οποίοι καθυστερούν σε βάρος άλλων συναδέλφων τους, καθώς η δικογραφία-υπόθεση αφαιρείται από τον νωχελικό δικαστή και χρεώνεται σε άλλον, και αφετέρου η προστασία του πολίτη από αλόγιστες δικαστικές και δικηγορικές δαπάνες, ο περιορισμός της απώλειας εργατοωρών, η ελαχιστοποίηση των άσκοπων μετακινήσεων διαδίκων, μαρτύρων κ.λπ.

Μείωση του χρόνου της προδικασίας

Μία από τις καινοτόμες προτάσεις του νέου ΚΠολΔ είναι η θέσπιση αποκλειστικών και δεσμευτικών προθεσμιών τόσο για τους διαδίκους και των δύο πλευρών όσο και για τους δικαστές που χρεώνονται τις υποθέσεις.

Με τις νέες διατάξεις μειώνεται δραστικά η προδικασία (άρθρο 237 ΚΠολΔ), δηλαδή ο χρόνος που μεσολαβεί από την κατάθεση της αγωγής μέχρι τη συζήτησή της στο ακροατήριο, αλλά και ο χρόνος από την ημέρα της συζήτησης μέχρι την έκδοση της δικαστικής απόφασης, για την οποία μέχρι τώρα οι διάδικοι και οι δικηγόροι περιμένουν για χρόνια στο ακουστικό τους…

Με άλλα λόγια, αξιοποιείται στο έπακρο το χρονικό διάστημα πριν από τη συζήτηση της κάθε υπόθεσης στο ακροατήριο, με εξονυχιστικό προέλεγχο που θα γίνεται από δικαστή, έτσι ώστε οι υποθέσεις να οδηγούνται ώριμες στο ακροατήριο.

Με τα ισχύοντα δεδομένα, για την εκδίκαση μιας αστικής υπόθεσης ο αρχικός φάκελος κλείνει έπειτα από περίπου 130 ημέρες και στη συνέχεια μπορεί να περάσουν 2,5-3 χρόνια χωρίς να γίνει η παραμικρή δικαστική ενέργεια – και φυσικά χωρίς η υπόθεση να φτάσει στο ακροατήριο.

Τώρα, με τα νέα δικονομικά δεδομένα που θα ισχύουν (θέσπιση νέου άρθρου 237 ΚΠολΔ), με την κατάθεση της αγωγής στα δικαστήρια αυτή θα προσδιορίζεται αυτομάτως εντός 150-180 ημερών και θα γνωστοποιείται παράλληλα η ακριβής ημερομηνία διεξαγωγής της δίκης.

Η κοινοποίηση της αγωγής (επίδοση) στον αντίδικο θα γίνεται μέσα σε προθεσμία 20 ημερών και αμέσως μετά θα ξεκινά η προθεσμία των 90 ημερών, στην οποία οι δύο πλευρές των διαδίκων έχουν το περιθώριο να καταθέσουν προτάσεις και όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που θέλουν να ενταχθούν στη δικογραφία.

Στη συνέχεια, οι αντίδικοι έχουν άλλες 15 ημέρες για να καταθέσουν προσθήκη/αντίκρουση των προτάσεων του αντιδίκου και ακολουθεί προθεσμία 10 ημερών, στην οποία η δικογραφία θα χρεώνεται σε δικαστή. Μία από τις πρωτοτυπίες των μεταρρυθμίσεων του ΚΠολΔ είναι ότι ο προδικαστικός έλεγχος θα γίνεται από τον δικαστή που έχει χρεωθεί την υπόθεση.

Με τα νέα δεδομένα, ο δικαστής υποχρεούται να διενεργήσει προδικαστικό έλεγχο και αν εντοπίσει στον φάκελο ελλείψεις ή ελαττώματα θα καλεί τους διαδίκους να συμπληρώσουν τον φάκελο μέσα σε προθεσμία που θα ορίσει εκείνος. Εάν δεν συμμορφωθούν οι διάδικοι μέσα στην προθεσμία που θα θέσει ο δικαστής, τότε θα εκδίδει διάταξη για συμπλήρωση του φακέλου μέσα σε τακτή προθεσμία.

Ομως, αν η προθεσμία που είχε τεθεί παρέλθει άπρακτη, τότε θα θεωρείται ότι η δίκη περατώθηκε και η υπόθεση θα διαγράφεται από το πινάκιο.

Αποτέλεσμα της όλης διαδικασίας είναι η κατάργηση της επαναληπτικής συζήτησης, δεδομένου ότι κάθε παράλειψη ή ελάττωμα της αγωγής θα έχει πλέον συμπληρωθεί ή διορθωθεί από τους διαδίκους πριν από τη συζήτηση της υπόθεσης.

Δημοσίευση διαθηκών από 2 έως 7 ημέρες

Μία άλλη ακόμη καινοτόμος διάταξη του νέου ΚΠολΔ είναι ότι πλέον η δημοσίευση των διαθηκών θα γίνεται από τους συμβολαιογραφικούς συλλόγους της χώρας, αποφορτίζοντας με τον τρόπο αυτό τα δικαστήρια από έναν σημαντικό όγκο μη πραγματικής δικαστηριακής ύλης.

Παράλληλα, θα διευκολύνονται άμεσα οι πολίτες στο να περιέλθουν στη νομή και κατοχή τους περιουσιακά στοιχεία τα οποία κληρονομούν, ενώ επιταχύνεται ο χρόνος καταβολής των φόρων κληρονομιάς προς τον δημόσιο κορβανά κ.λπ.

Σήμερα, η κατάθεση αίτησης δημοσίευσης διαθήκης για θάνατο που έγινε, για παράδειγμα, τον περασμένο μήνα ορίζεται από το Πρωτοδικείο Αθηνών να γίνει τον Φεβρουάριο του 2026. Δηλαδή, για τη δημοσίευση απαιτούνται 300 ολόκληρες ημέρες. Ομως, με τη νέα διάταξη η δημοσίευση των διαθηκών θα γίνεται μέσα σε διάστημα από 2 έως 7 ημέρες. Ενδεικτικά, αν τον ερχόμενο Οκτώβριο γίνει η κατάθεση της αίτησης δημοσίευσης διαθήκης, αυτή το πολύ μέσα σε μία εβδομάδα θα έχει γίνει.

Οι δημοσιεύσεις των διαθηκών θα γίνονται μέσω των συμβολαιογράφων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί και θα λειτουργήσει με συστήματα απόλυτης ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων. Η πλατφόρμα αυτή, όπως έγινε γνωστό, θα ξεκινήσει να λειτουργεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, και συγκεκριμένα στις 25 Σεπτεμβρίου.

Από τη συμβολαιογραφική αυτή πλατφόρμα θα γίνεται άμεσα και η έκδοση πιστοποιητικών, ενώ σε μηδενικούς χρόνους θα γίνεται η αποδοχή κληρονομιάς από συμβολαιογράφους και δικηγόρους.

Μεταφορά νέας ύλης σε δικηγόρους

Θετικά αποτελέσματα είχε η εφαρμογή του νόμου 5095/2024 για τη μεταφορά δικαστηριακής ύλης στους δικηγόρους. Από τον Μάρτιο του 2024 πέρασαν στα χέρια των δικηγόρων οι ρυθμίσεις για τα κληρονομητήρια, τις αποδοχές και αποποιήσεις κληρονομιών, τις εγγραφές και τις εξαλείψεις συναινετικών προσημειώσεων υποθηκών, τις ένορκες βεβαιώσεις και για το Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων κ.λπ.

Η μεταφορά αυτή, πέραν του οφέλους που είχε για τον δικηγορικό κόσμο, αποφόρτισε τα δικαστήρια, και ειδικά του πρώτου βαθμού, από ένα σημαντικό κεφάλαιο δικαστηριακής ύλης, ενώ βοήθησε παράλληλα να ελευθερωθούν τα χέρια τόσο των δικαστών όσο και των δικαστικών υπαλλήλων.

Εχοντας έτσι το θετικό αυτό πρόσημο στη φαρέτρα του, το υπουργείο Δικαιοσύνης κάνει τώρα ένα ακόμη βήμα με τις νέες διατάξεις του ΚΠολΔ. Επεκτείνει αισθητά τη μεταφορά της δικαστηριακής ύλης στους δικηγόρους, όπως είναι ο έλεγχος και η σύνταξη σχεδίου διαταγής πληρωμής από τρίτο δικηγόρο κ.λπ.

Αναγκαστική εκτέλεση και ανακοπές

Εχοντας το υπουργείο Δικαιοσύνης ως πραγματικό δεδομένο ότι στο Πρωτοδικείο Αθηνών υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στην εκδίκαση των ανακοπών, καθώς δίνονται δικάσιμοι έπειτα από 11 χρόνια (το έτος 2036), έκανε ουσιαστικές παρεμβατικές τομές στο κεφάλαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης (ανακοπές όλων των ειδών κατά της εκτέλεσης, όπως είναι αυτές των άρθρων 632 και 933 ΚΠολΔ).

Για την αντιμετώπιση της χρονοβόρας αυτής κατάστασης, το υπουργείο Δικαιοσύνης παρεμβαίνει πυροσβεστικά και δημιουργεί ηλεκτρονική πλατφόρμα επαναπροσδιορισμού ανακοπών, στο πρότυπο της πλατφόρμας για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (Νόμος Κατσέλη).

Παράλληλα, προβλέπεται ακόμα η υποχρεωτική υποβολή αίτησης επαναπροσδιορισμού μιας υπόθεσης στην πλατφόρμα. Αν μια ανακοπή δεν θα υποβληθεί εκ νέου στην πλατφόρμα, τότε θα θεωρείται ότι δεν έχει ασκηθεί καθόλου και πλέον θα διαγράφεται από τα πινάκια.

Από τις νέες ρυθμίσεις στο κεφάλαιο της αναγκαστικής εκτέλεσης, τόσο ο κ. Φλωρίδης όσο και ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας αναμένουν η έκδοση των αποφάσεων επί των ανακοπών να γίνεται το αργότερο μέσα σε 2 μήνες από την ημέρα της ζήτησης.

Πηγή: protothema.gr