ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΣΒΕΣΤΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ (Αντιδημάρχου Λέρου) ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΛΕΡΟΥ

Θεωρώ ότι βασικά το Επιχειρησιακό πρόγραμμα που κατατέθηκε προς διαβούλευση είναι ένα πολύ καλά καταρτισμένο πρόγραμμα με μια πολύ σωστή γενικά και τεκμηριωμένη ανάλυση του νησιού μας απ’ όλες τις απόψεις.

Εγώ θα ήθελα αρχικά να προσθέσω κάποιες γενικές παρατηρήσεις εν είδη σημειώσεων και να συγκεκριμενοποιήσω κάποιες προτάσεις που αφορούν τις επιμέρους δράσεις που προτείνονται, όπως και επιπλέον κάποιες δράσεις που δεν αναφέρονται.

Διαβάστε επίσης:

Εκπαιδευτική καινοτομία στη Λέρο: Το Μπελλένειο Γυμνάσιο σε διαδικτυακή διακρατική συνάντηση με την Ιαπωνία

28.11.2025

1.4k

Λέρος: “Οργασμός” έργων και δράσεων από την Επιτροπή Πολιτισμού και Ενημέρωσης

28.11.2025

970

Είμαστε σε μια περίοδο πολύ κρίσιμη για δύο κύριους λόγους. Από τη μια μεριά βρισκόμαστε μέσα σε μια πρωτοφανή οικονομική (και όχι μόνο) κρίση με συνέπειες σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας στο νησί μας και συνεπώς και στην ανεργία, και κύρια στην ανεργία των νέων. Αυτή η κρίση φαίνεται πως θα διαρκέσει και τα προβλήματά της θα οξυνθούν πιθανότατα στο επόμενο διάστημα. Από την άλλη μεριά βρισκόμαστε σε μια περίοδο που οι Τοπικές Αυτοδιοικήσεις  αλλάζουν. Παίρνουν ευθύνες και αρμοδιότητες καινούργιες και οφείλουν να βρουν νέους τρόπους και δρόμους για να οργανώσουν τις άμυνες των τοπικών κοινωνιών μας, αλλά και να δώσουν μια προοπτική αντιμετώπισης της πολύπλευρης κρίσης που διανύουμε σαν χώρα (αλλά και σαν τοπική κοινωνία), για να δώσουν τελικά μια προοπτική ανάπτυξης.

Σαν υπεύθυνοι αυτής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να σκεφτούμε, να επινοήσουμε και να βάλουμε σε πράξη μια διαδρομή ανάπτυξης πολιτικών και δράσεων που θα στοχεύουν στην ανακούφιση της τοπικής μας κοινωνίας από  μεγάλο μέρος της κρίσης αφενός, και αφετέρου θα προσβλέπουν στην μελλοντική ανάπτυξη του νησιού μας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εφόσον ο Δήμος μας αποκτήσει έναν άλλο, καινούργιο ρόλο, εκτός από διαχειριστής της καθημερινότητας, δηλαδή αν μπορέσει να αναδειχτεί σε πόλο δημιουργίας μακρόπνοης στρατηγικής και μακρόχρονης εφαρμογής πολιτικών που θα φέρουν αποτελέσματα σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

→ Με βάση τα παραπάνω οι βασικοί μας στόχοι πρέπει να είναι τέσσερεις:
–  Πρώτον, να αντιμετωπίσουμε την καθημερινότητα και τις συνθήκες διαβίωσης των συμπολιτών μας, να βελτιώσουμε τις υποδομές του νησιού μας και να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα του τόπου μας, κάτι που έκαναν παραδοσιακά οι Δήμοι όλα τα προηγούμενα χρόνια.
–   Δεύτερο, να κάνουμε έναν εξορθολογισμό του έμψυχου και άψυχου δυναμικού του Δήμου μας, δηλαδή του προσωπικού και της λειτουργίας του, καθώς και της τεχνικής υποδομής του και της περιουσίας του. Κάτι που μπορούμε να το πούμε με μια λέξη «νοικοκύρεμα».
–   Τρίτο, πρέπει να δώσουμε έμφαση στην ανακούφιση και υποστήριξη των συμπολιτών μας που πλήττονται από την κρίση, είτε με μέτρα και πολιτικές άμεσης απόδοσης, είτε με μέτρα και πολιτικές ανάκαμψης της τοπικής μας οικονομικής δραστηριότητας και κύρια στον πρωτογενή τομέα καθώς και στον τουρισμό, αλλά και την οικοδομική δραστηριότητα.

–   Τέταρτο, πρέπει να επιλέξουμε πολιτικές, έργα και δράσεις που θα καθορίσουν την αναπτυξιακή πορεία του νησιού μας για τα επόμενα χρόνια. Πρέπει δηλαδή στα πλαίσια του νέου ρόλου της Τοπικής αυτοδιοίκησης να δώσουμε έμφαση στον προγραμματισμό και την υλοποίηση ενεργειών που θα εμπεριέχουν σε ένα μακρόπνοο σχέδιο για την μελλοντική ανάπτυξη της Λέρου, με ισόρροπη και επιτυχή ανάπτυξη όλων των τομέων της οικονομίας της (πρωτογενή τομέα, τουρισμό, υπηρεσίες, κατασκευές) αλλά και με έμφαση στην κοινωνική συνοχή και στις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των συμπολιτών μας.

Αυτοί οι βασικοί στόχοι πρέπει να συνδυάζονται σε όλες μας τις ενέργειες και να βρίσκονται πάντα σε αρμονία με τις ανάγκες του λεριακού λαού, με τις σύγχρονες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές απαιτήσεις, ώστε να μπορούν να είναι επιτυχείς.

→  Βασικές προϋποθέσεις για την υλοποίηση της πρότασης που καταθέτω (αλλά και όποιας άλλης πρότασης) είναι:

• Αύξηση της παραγωγικότητας και της απόδοσης του έμψυχου και άψυχου δυναμικού του Δήμου μας.
• Χρηστή διοίκηση του Δήμου και όλων των οργανισμών που εξαρτούνται από τον Δήμο, σε όλες τις βαθμίδες.
• Επαναπροσδιορισμός, αναδιοργάνωση και αναβάθμιση των τεχνικών μας υπηρεσιών, με στόχο να παράγουν μελέτες και έργα με βάση τις ανάγκες ενός μακρόπνοου προγράμματος είτε άμεσα από τον Δήμο, είτε στα πλαίσια εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
• Σωστή και διαφανής διαχείριση της περιουσίας του Δήμου και των  ακινήτων που έχει στην ιδιοκτησία του.
  • Συμμετοχή στις όποιες ενέργειές μας των πολιτών, εθελοντικών οργανώσεων και συλλόγων, επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας, οργανωμένων παραγωγικών και επαγγελματικών ομάδων (κοινοπραξίες, επιμελητήρια, κλπ).

→   Οι Βασικοί τομείς που βλέπω για την εξέλιξη των δράσεών μας είναι οι παρακάτω:

Δράσεις και μελέτες που στοχεύουν στην καλυτέρευση των βασικών υποδομών του νησιού μας (Ύδρευση, Αποχέτευση, Απορρίμματα, οδικό δίκτυο, κλπ.).

Δράσεις και μελέτες που βοηθούν στον εξορθολογισμό και την προστασία του περιβάλλοντος (δομημένου και μη).

Δράσεις  και μελέτες που στοχεύουν στην αναβάθμιση του θαλάσσιου μετώπου της Λέρου.

Δράσεις και μελέτες ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα.

Δράσεις και μελέτες που αφορούν την κοινωνική πολιτική (την υγεία, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την κοινωνική αλληλεγγύη, τον αθλητισμό).

Δράσεις που αφορούν ένα μεσοπρόθεσμο επιχειρησιακό πρόγραμμα για την τουριστική ανάπτυξη.

Πιο λεπτομερώς αναφέρω στη συνέχεια τις δράσεις που προτείνω ανά τομέα.

Α’)  Δράσεις και Μελέτες για τις βασικές υποδομές της Λέρου.

1. Ολοκλήρωση των έργων ύδρευσης και αντικατάστασης δικτύων σε πολλές περιοχές του νησιού, όπως Τεμένια, Καμάρα, Άλιντα, Αγ. Παρασκευή, Πάτελο.
2. Ολοκλήρωση  και συνδέσεις στο υπάρχον αποχετευτικό δίκτυο.
3. Μελέτη και κατασκευή (στη συνέχεια) αποχετευτικού δικτύου στους οικισμούς Καμάρας, Γούρνας,. Δρυμώνα, Κόκκαλη, Τεμένια
4. Μελέτη και μετά κατασκευή του ΧΥΤΑ Λέρου, με πρόβλεψη διαχωρισμού και ανακύκλωσης απορριμμάτων, καθώς και κομποστοποίησης.
5. Αποκατάσταση ΧΑΔΑ Λέρου.
6. Έργο αφαλάτωσης (η μελέτη υπάρχει, πρέπει να ακολουθήσει η κατασκευή).
7. Ανακαίνιση της αγοράς του Λακκίου καθώς και της Αγ. Μαρίνας και χρήση τους αποκλειστικά για διακίνηση τοπικών αγροτικών προϊόντων.
8. Ανακαίνιση του ορόφου της Αγοράς Λακκίου και εγκατάσταση ιστορικού μουσείου Αρχιτεκτονικής της Λέρου.
9. Παραχώρηση ιδιοκτησίας από το Δημόσιο και ανακαίνιση του κτιρίου «Ποσειδώνιο», όπου θα εγκατάσταθούν στον Α’ όροφο το Πνευματικό Κέντρο, η Φιλαρμονική και η θεατρική ομάδα Λέρου. Στο ισόγειο θα παραμείνει το πολεοδομικό γραφείο και οι τεχνικές υπηρεσίες
10. Ανακατασκευή της αγοράς Πλατάνου, ακριβώς όπως ήταν επί τουρκοκρατίας και μετέπειτα επί Ιταλών.
11. Έργα βελτίωσης όλων των δρόμων και εφαρμογή υπάρχουσας κυκλοφοριακής μελέτης.
12. Μελέτη και κατασκευή του περιφερειακού δρόμου Αλίντων.
13. Δημιουργία ποδηλατοδρόμων σε διάφορα σημεία που είναι δυνατόν να κατασκευαστούν (κυρίως στους παραλιακούς δρόμους) και έργα διευκόλυνσης κυκλοφορίας ποδηλάτων σε όλη τη Λέρο.
14. Δημιουργία ελεγχόμενης στάθμευσης σε κεντρικά σημεία των οικισμών.
15. Δημιουργία παρκινγκ στα Άλιντα.

Β’)  Δράσεις και Μελέτες για το δομημένο και μη περιβάλλον.

1. Ολοκλήρωση των επιμέρους μελετών που προβλέπει το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Λέρου, καθώς και άλλες δράσεις. Ενδεικτικά αναφέρω τις παρακάτω.

• Αναθεώρηση ρυμοτομικού Αγ. Μαρίνας-Πλατάνου, και ένταξή σε σχέδιο πόλης των περιοχών αυτών καθώς και του Λακκίου
• Τμηματική και μερική πολεοδόμηση και δημιουργία ελεγχόμενης δόμησης σε περιοχές που δεν υπήρχαν μέχρι τώρα οικισμοί αλλά ελκύουν το ενδιαφέρον (όπως Πλεφούτι, παραλία Γούρνας μέχρι Δρυμώνα, κλπ)
• Πολεοδόμηση των εκτάσεων κατά μήκος των κύριων οδικών αξόνων του νησιού.
• Προώθηση των διαδικασιών μετεγκατάστασης δραστηριοτήτων ασύμβατων με τους οικισμούς (κτηνοτροφικές, βιοτεχνικές, κλπ), όπως προβλέπονται από το Γ.Π.Σ. Λέρου

1. Ολοκλήρωση της πολεοδόμησης των Αλίντων.
2. Μελέτες οδικού δικτύου των οικισμών Ξηροκάμπου, Τεμενίων, καθώς και σε εκτός οικισμού τμήματα εντός κτηματολογίου, ώστε να μεταγραφούν στο Κτηματολόγιο.
3. Ολοκλήρωση της Τοπογράφησης με συντεταγμένες γης των ορίων των οικισμών.
4. Αναδιοργάνωση του Γραφείου Περιβάλλοντος και Πολεοδομικών Εφαρμογών του Δήμου, ανεξαρτητοποίηση και αναβάθμισή του ώστε (μετά τον νέο νόμο έκδοσης και ελέγχου αδειών δόμησης) να γίνει κέντρο ελέγχου του περιβάλλοντος και περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
5. Μελέτες εφαρμογής, υποδομών και στη συνέχεια  κατασκευή πλακοστρώσεων, φωτισμού και άλλων τρόπων ανάδειξης των ιστορικών κέντρων της Αγίας Μαρίνας και του Πλατάνου, αφού έχουν περαιωθεί οι υποδομές.

Γ’)  Δράσεις και μελέτες για την αναβάθμιση του θαλάσσιου μετώπου.

1. Ανάπλαση και διαμορφώσεις στον κεντρικό λιμένα Λακκίου.
2. Ανάπλαση προβλήτας λιμένα Αγίας Μαρίνας (Υπόστεγο επιβατών, πλακόστρωση, σωστός φωτισμός, κλπ).
3. Ένταξη σε προγράμματα με γρήγορους ρυθμούς και κατασκευή μαρίνας στο Λακκί και αγκυροβολίου στα Άλίντα.
4. Μελέτες λιμενικών έργων Παντελιού και Παρθενίου, με άνοιγμα εξωτερικού μετώπου για πλοία αναψυχής (κότερα).
5. Αναβάθμιση λιμενικών εγκαταστάσεων Ξηροκάμπου.
6. Έργα αναβάθμισης παραλιών Γούρνας, Ξηροκάμπου, Δρυμώνα.
7. Μελέτες και κατασκευή έργων διαπλάτυνσης παραλιών με τεχνικές μεθόδους που εξασφαλίζουν την βιώσιμη διαπλάτυνση, δεδομένου ότι οι δρόμοι αλλά και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχουν ελαχιστοποιήσει τις υπάρχουσες παραλίες.

Δ’)  Δράσεις και μελέτες ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα.

1. Χωροθέτηση και νομιμοποίηση των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. Οργάνωση συλλόγου, στήριξη νέων μοντέρνων τεχνικών κτηνοτροφίας και διευκόλυνση επιδοτήσεων.
2. Αναβάθμιση σφαγείων και δημιουργία νέας πτέρυγας για βοοειδή, καθώς και δημιου και ργία χώρου σταυλισμού, ψυγείων και βιολογικού καθαρισμού λυμμάτων.
3. Στήριξη συλλόγου μελοπαραγωγών για τη διακίνηση και εμπορία μελιού και παραγώγων. Διευκόλυνση ή δημιουργία βιοτεχνίας τυποποίησης και εμπορίας ντόπιου μελιού.
4. Στήριξη μονάδων αλιπάστων.
5. Στήριξη τυροπαραγωγών για τυποποίηση, διακίνηση και εμπορία ντόπιων τυριών (τυροκομείο, συνεταιρική διακίνηση και εμπορία, κλπ).
6. Δημιουργία κέντρου ποιοτικού ελέγχου, τυποποίησης και διακίνησης τυπικών τοπικών αγροτικών προϊόντων (αλίπαστα, τυριά, μέλι, κλπ) με ονομασία προέλευσης Λέρου.
7. Δημιουργία πιλοτικών περιπτέρων διακίνησης των τροφίμων με ονομασία προέλευσης Λέρου σε εκθέσεις, πλοία, αλλά και άλλες πρόσφορες εκδηλώσεις.

Ε’)  Δράσεις και μελέτες που αφορούν την κοινωνική πολιτική (υγεία, εκπαίδευση, πολιτισμό, κοινωνική αλληλεγγύη, αθλητισμό).

1. Μετεγκατάσταση του Πνευματικού κέντρου,  της Φιλαρμονικής, καθώς και της Θεατρικής Ομάδας Λέρου στο «Ποσειδώνιο» (ανακαινισμένο όπως προεανέφερα).
2. Δημιουργία θεματικών μουσείων λαογραφίας, λαϊκής τέχνης και παράδοσης στους Μύλους.
3. Μελέτη και κατασκευή νέων αιθουσών στο Γυμνάσιο Πλατάνου.
4. Μελέτη – ανακαίνιση δημοτικού σχολείου Ξηροκάμπου.
5. Κατασκευή βρεφονηπιακού σταθμού.
6. Αξιοποίηση αρχαιολογικών χώρων (ναός Άρτεμης, Μπρούτζι, Παλαιόκαστρο Ξηροκάμπου, κλπ)
7. Αναβάθμιση υπάρχοντος πάρκου και δημιουργία «Δημοτικού Πάρκου Λέρου» στα Τεμένια.
8. Μελέτη και υλοποίηση συνολικής ανάδειξης κόλπου Αλίντων από Μπούρτζι μέχρι Δυό Λισκάρια που θα περιλαμβάνει και θα αξιοποιεί τις επιμέρους μελέτες που υπάρχουν, αλλά θα προτείνει και άλλες, ώστε ο κόλπος Αλίντων να πάρει μια ενιαία και πολυποίκιλη μορφή.
9. Προμήθεια mini-bus (με προδιαγραφές για ΑΜΕΑ) για τη δημιουργία σωστής και ευέλικτης αστικής συγκοινωνίας, είτε αυτή θα αφορά την μεταφορά μαθητών το χειμώνα, είτε λουομένων και τουριστών το καλοκαίρι.
10. Ενοποίηση των περισσότερων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων σε ένα κεντρικό φεστιβάλ Λέρου, με αναβάθμιση των συμμετοχών καλλιτεχνών (διεθνούς εμβέλειας)  και συμμετοχή και πρωτοβουλίες ιδιωτικών φορέων, ώστε να γίνει πολιτιστικό γεγονός που θα μπορεί να προσελκύσει κόσμο αλλά και να διαφημίσει τη Λέρο.

ΣΤ’)  Δράσεις που αφορούν την τουριστική ανάπτυξη.

Οι δράσεις που αφορούν την Τουριστική ανάπτυξη είναι κάτι σύνθετο και πολλά από όσα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα αφορούν και τον τουρισμό. Αλλά η τουριστική ανάπτυξη απαιτεί επιπλέον μια συνολική δράση αλλά και κάποιες πιο εξειδικευμένες δραστηριότητες που θα αναπτύξουμε σε ένα άλλο κείμενο, αποκλειστικά για τον τουρισμό στα πλαίσια του μεσοπρόθεσμου επιχειρησιακού προγράμματος.