Με το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, η ελληνική κυβέρνηση προχωρά σε μια ριζική αναθεώρηση της μεταναστευτικής πολιτικής της, ενισχύοντας ένα δόγμα αυστηρότητας, σαφούς διαχωρισμού μεταξύ νόμιμης και παράνομης μετανάστευσης και εντατικοποίησης των επιστροφών.
Πρόκειται για ένα θεσμικό πλαίσιο που ήδη τραβά το βλέμμα των ευρωπαϊκών θεσμών, καθώς η Ελλάδα επιχειρεί να ηγηθεί στον σχεδιασμό της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και την ασφάλεια.
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκης Βορίδης, παρουσίασε το νομοσχέδιο ως τον ακρογωνιαίο λίθο για μια αποτελεσματική, λειτουργική και ρεαλιστική μεταναστευτική πολιτική. Οπως τόνισε κατά την πρόσφατη συνεδρίαση της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, «χωρίς επιστροφές, οποιαδήποτε μεταναστευτική πολιτική στην πράξη ακυρώνεται».
Το νέο πλαίσιο δίνει έμφαση στην ταχεία απομάκρυνση όσων διαμένουν παράνομα στη χώρα, με συγκεκριμένα μέτρα, όπως:
- Κατάργηση της δυνατότητας παρατάσεων για την εθελούσια αναχώρηση, με τη σχετική προθεσμία να περιορίζεται στις 14 ημέρες.
- Αύξηση της διοικητικής κράτησης από 18 σε 24 μήνες για όσους κριθούν ως «κίνδυνος διαφυγής».
- Απαγόρευση εισόδου για 10 έτη σε υπηκόους τρίτων χωρών που απειλούν τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια.
- Απαγόρευση ή μείωση παροχών και επιδομάτων σε περιπτώσεις μη συνεργάσιμων μεταναστών.
- Χρήση εναλλακτικών περιοριστικών μέτρων, όπως ηλεκτρονική επιτήρηση, εγγυήσεις και υποχρεωτική παρουσία σε Αστυνομικό Τμήμα.
«Ο παράνομος μετανάστης που απορρίπτεται το άσυλό του και παραμένει στη χώρα θα βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα πολύ πιο δυσμενές θεσμικά περιβάλλον απ’ ό,τι σήμερα», ξεκαθάρισε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκης Βορίδης, σε πρόσφατη συνέντευξή του. «Η επαύξηση του αξιοποίνου και η ενίσχυση της διοικητικής κράτησης είναι βασικά εργαλεία για την ενίσχυση του μηχανισμού επιστροφών», σημείωσε χαρακτηριστικά. Ο κ. Βορίδης υπογράμμισε πως το νέο θεσμικό πλαίσιο θα συνοδευτεί από λειτουργικότερο διοικητικό μηχανισμό, ώστε η πολιτική της επιστροφής να εφαρμόζεται στην πράξη. Τόνισε, επίσης, τη μετατόπιση του ευρωπαϊκού πλαισίου προς αυστηρότερες ρυθμίσεις.
Ευρωπαϊκά
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού συστήματος επιστροφών, μέσω πρότασης Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, την οποία παρουσίασε ο κ. Βορίδης στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής. Δεδομένου ότι τα ποσοστά επιστροφής σε ολόκληρη την Ε.Ε. ανέρχονται σήμερα μόλις στο 20% και ότι ο κατακερματισμός που επικρατεί λόγω των διαφορετικών συστημάτων δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για καταχρήσεις, είναι αναγκαίο ένα σύγχρονο, απλούστερο και αποτελεσματικότερο νομικό πλαίσιο. Οι νέοι κανόνες θα δώσουν στα κράτη-μέλη τα απαραίτητα εργαλεία, ώστε οι επιστροφές να γίνουν πιο αποτελεσματικές, με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Η πρόταση περιλαμβάνει:
- Την ευρωπαϊκή εντολή επιστροφής, που θα ισχύει σε όλα τα κράτη-μέλη.
- Τη δημιουργία κόμβων επιστροφής (return hubs), για συντονισμένη απομάκρυνση μεταναστών.
- Αναθεώρηση της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, ώστε να προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα.
«Χρειαζόμαστε ένα αποτελεσματικότερο και λειτουργικότερο πλαίσιο επιστροφών. Χωρίς επιστροφές, οποιαδήποτε μεταναστευτική πολιτική, στην πραγματικότητα, ακυρώνεται και δεν έχει νόημα. Αν δεν έχεις αποτελεσματικό πλαίσιο επιστροφών, για τους παρανόμως ευρισκομένους στα όρια της Ε.Ε., οποιαδήποτε μεταναστευτική πολιτική θέλεις να υλοποιήσεις είναι άνευ αντικειμένου», είπε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου.
Για να γίνει κατανοητή η ανάγκη τροποποιήσεων, ο Μάκης Βορίδης έσπευσε να επισημάνει ότι ποσοστό 97% των εισερχομένων στη χώρα δηλώνει ότι επιθυμεί να καταθέσει αίτημα ασύλου και τότε ο εισαγγελέας απόσχει της ποινικής διώξεως μέχρι να κριθεί το ζήτημα του ασύλου.
Ο Κανονισμός επιδιώκει να φτιάξει ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα επιστροφών, την ευρωπαϊκή εντολή επιστροφής. Δηλαδή, μια απόφαση απομακρύνσεως ενός πολίτη τρίτης χώρας, η οποία θα λαμβάνεται σε ένα κράτος, θα αναγνωρίζεται η ισχύς της σε όλα τα κράτη-μέλη, είπε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου στην ενημέρωση των Επιτροπών της Βουλής.
Συνεργασίες
Η Ελλάδα, αναγνωρίζοντας το διεθνές σκηνικό, προχωρά και σε διμερείς συνεργασίες -με επίκεντρο χώρες όπως η Αίγυπτος- για την επανεισδοχή υπηκόων που εισήλθαν παρανόμως. Παράλληλα, ενισχύεται η επιτήρηση σε νέα περάσματα, όπως η Γαύδος και τα Σφακιά, με στόχο την αποτροπή θαλάσσιων διελεύσεων μέσω της Λιβύης. Είναι χαρακτηριστικό πως τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2025 οι αφίξεις στην Κρήτη έφτασαν σχεδόν τις 3 χιλιάδες.
Η υφυπουργός Μετανάστευσης, Σέβη Βολουδάκη, σε συνέντευξή της αναφέρθηκε σε αυτήν την αντίθεση, της μείωσης των ροών σε όλη την Ελλάδα, με εξαίρεση την Κρήτη, που καταγράφει αύξηση 60%. «Εχει περάσει δηλαδή στα κυκλώματα των διακινητών η Γαύδος ως σημείο και το διευκολύνει αυτό το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί έρχονται από την περιοχή της Ανατολικής Λιβύης, που τα πράγματα πολιτικά δεν είναι και τόσο σταθερά», τόνισε.
Στο νέο θεσμικό πλαίσιο εντάσσεται και η διεύρυνση της έννοιας «χώρα επιστροφής», περιλαμβάνοντας τη χώρα συνήθους διαμονής, την ασφαλή τρίτη χώρα και την πρώτη χώρα ασύλου, επιταχύνοντας έτσι τη διαδικασία επιστροφών.
Νομικά παράθυρα
Το νομοσχέδιο θα προβλέπει την κατάργηση παρατάσεων ανανεώσεων αδειών διαμονής (μέχρι πρότινος έως 30/9/2025), καταργώντας ρυθμίσεις που στο παρελθόν δημιουργούσαν προσκόμματα στην απομάκρυνση μεταναστών με εκπνέουσες άδειες. Παράλληλα, θεσπίζεται αυστηρότερο πλαίσιο για την κατάχρηση της διαδικασίας ασύλου, με 97% των εισερχομένων να ζητά άσυλο, καθιστώντας την παρούσα κατάσταση «άλλοθι για ατιμωρησία», όπως υπογράμμισε ο κ. Βορίδης.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΑΠΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Καμία μονομερής ενέργεια, αστείοι οι αριθμοί
Το ζήτημα των επιστροφών αναγνωρισμένων προσφύγων από τη Γερμανία στην Ελλάδα συνεχίζει να υπάρχει πάνω στα τραπέζια των συζητήσεων και των διαπραγματεύσεων. Σύμφωνα, όμως, με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, οι αριθμοί που συζητιούνται μεταξύ των δύο κυβερνήσεων είναι απολύτως διαχειρίσιμοι: μόλις 219 άτομα επέστρεψαν το 2024 και 48 το πρώτο τετράμηνο του 2025 – αριθμοί που αντιστοιχούν σε αφίξεις 1,5 ημέρας στα ελληνικά σύνορα.
Οπως τονίζουν κύκλοι του υπουργείου Μετανάστευσης, «συνεπώς, όχι μόνο δεν υπάρχει θέμα “εθνικών διαστάσεων”, αλλά και η ανακύκλωσή του συνιστά υποτίμηση της κοινής λογικής».
Ο υπουργός Μάκης Βορίδης, απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα, υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει κανένα επίσημο αίτημα επιστροφής από τις γερμανικές Αρχές, ενώ ξεκαθάρισε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποδεχθεί μονομερείς ενέργειες που υπονομεύουν την αρχή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. «Η Ελλάδα έχει σηκώσει δυσανάλογο βάρος στο Μεταναστευτικό. Δεν μπορεί να μιλάμε για επιστροφές, όταν δεν υφίσταται κοινός ευρωπαϊκός μηχανισμός», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η κυβέρνηση παρακολουθεί τις εξελίξεις μετά την απόφαση του γερμανικού Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου, ενώ εξετάζει ακόμη και νομικές ενέργειες. Η συζήτηση, σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, διογκώνεται τεχνητά από ακραία μέσα ενημέρωσης και δεν έχει αντικειμενική βάση. Οπως σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει θέμα εθνικών διαστάσεων. Υπάρχει απλώς μια παραπλανητική αφήγηση».
Πηγή: eleftherostypos.gr