Εντοπίστηκε μετά από 73 χρόνια το υποβρύχιο «Κατσώνης»

Έχουν περάσει 73 ολόκληρα χρόνια από την ημέρα που το υποβρύχιο «Κατσώνης» βυθίστηκε από γερμανικό πλοίο βόρεια της Σκιάθου. Σήμερα ανακοινώθηκε και επίσημα ότι  εντοπίστηκε σε βάθος 170 μέτρων από το υδρογραφικό ωκεανογραφικό πλοίο «Ναυτίλος», που εκτελούσε σχετική επιχείρηση βόρεια της Σκιάθου από της 4 Ιουλίου. 

Στη δεύτερη φάση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ενώ το «Κατσώνης» ανέμενε τη διέλευση εχθρικού πλοίου κοντά στις ακτές του νοτίου Πηλίου, εντοπίστηκε από το γερμανικό ανθυποβρυχθιακό UJ-210. Μετά από τη ρίψη βομβών βάθους, το υποβρύχιο εξαναγκάστηκε σε ανάδυση και εμβολίστηκε από το γερμανικό πλοίο. 

Διαβάστε επίσης:

Η ζέστη αλλάζει ήδη τις θάλασσες της Ελλάδας

04.08.2025

965

Ποιο διαβατήριο είναι αυτή την στιγμή το ισχυρότερο στον κόσμο – Σε ποια θέση βρίσκεται το ελληνικό

29.07.2025

1.3k

Ο κυβερνήτης του, Βασίλης Λάσκος μαζί με 31 μέλη του πληρώματος δολοφονήθηκαν ενώ άλλοι 17 αιχμαλωτίστηκαν. 

Μόλις τέσσερις άνθρωποι κατάφεραν να διαφύγουν κολυμπώντας. Ο  ύπαρχος του υποβρυχίου υποπλοίαρχος Ηλίας Τσουκαλάς, μαζί με τον υπαξιωματικό Α. Τσίγκρο, κατόρθωσε να διαφύγει και να φθάσει κολυμπώντας, μετά από εννέα ώρες, στην Σκιάθο. 

Παρότι ο Θυμαράς δεν κατάφερε να φτάσει στο Πήλιο γιατί τον εγκατέλειψαν οι δυνάμεις του, ο Αντωνίου κολύμπησε μέχρι τις ακτές του βουνού των Κενταύρων.

Εκεί, τον συνάντησαν μερικές ημέρες αργότερα οι Τσουκαλάς και Τσίγκρος, που έφτασαν στο Πήλιο με τη βοήθεια των κατοίκων της Σκιάθου. 

Μετά από χρονοβόρα αναμονή κατάφεραν να επιστρέψουν τελικά, μέσω Τουρκίας, στην Μέση Ανατολή όπου εντάχθηκαν και πάλι στο δυναμικό του ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού. 

Οι συλληφθέντες αιχμάλωτοι κρατήθηκαν αρχικά στις φυλακές Αβέρωφ οι υγιείς και στο νοσοκομείο της Κηφισιάς οι τραυματίες. Στην συνέχεια μεταφέρθηκαν, μέσω Γιουγκοσλαβίας, στο γερμανικό στρατόπεδο ναυτικών αιχμαλώτων «MARLANG», κοντά στην Βρέμη, όπου και παρέμειναν κρατούμενοι μέχρι την απελευθέρωση τους από τον συμμαχικό στρατό στις 28 Απριλίου 1945.

Η αναφορά Τσουκαλά για το περιστατικό 

Μετά την επανένταξή του στο δυναμικό του ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού, ο ύπαρχος του υποβρυχίου Τσουκαλάς συνέταξε αναφορά για τη βύθιση του «Κατσώνη».

Σύμφωνα με όσα έγραψε, βόμβες βάθους εξερράγησαν κοντά στο υποβρύχιο προκαλώντας «σοβαρές βλάβες και ανωμαλίες».

Ο κυβερνήτης Βασίλης Λάσκος διέταξε «γενική δίωξη», διαταγή που δεν επαναλήφθηκε από το κέντρο με αποτέλεσμα να μην τη λάβει ο υπεύθυνος αξιωματικός. 

Ο Β΄ μηχανικός αντελήφθη την διαταγή απ΄ ευθείας από τον πυργίσκο και άνοιξε το επιστόμιο του γενικού εξαερισμού. Ο ύπαρχος του υποβρυχίου, Ηλίας Τσουκαλάς, θεωρώντας ότι το άνοιγμα του επιστομίου προήλθε από πρωτοβουλία του Β΄ μηχανικού το ξαναέκλεισε.

Πριν όμως τελειώσει τον χειρισμό του άκουσε από τον πυργίσκο την διαταγή του κυβερνήτη «επιφάνεια – γενική εκδίωξης». 

Το επιστόμιο ανοίχτηκε και πάλι και το υποβρύχιο ανήλθε στην επιφάνεια. Η κάθοδος του πυργίσκου όμως, λόγω εμπλοκής της, παρουσίασε δυσκολία στο να ανοιχτεί και ανοίχτηκε μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα με την χρήση σιδερένιου μοχλού. 

Το πλήρωμα και ο κυβερνήτης βγήκαν στη γέφυρα και άρχισαν να βάλλουν εναντίον του γερμανικού πλοίου, το οποίο ανταπέδωσε τα πυρά με τα δύο του πυροβόλα. 

Η τελευταία σελίδα της αναφοράς του 

«Υπό του υποβρυχίου εβλήθησαν εν όλω 12 βολαί πυροβόλου εκ των οποίων 4-5 επιτυχείς βολαί επέτυχον να σιγήσουν το πρυμναίο πυροβόλον της κορβέττας, η οποία τότε έστρεψεν την πρώραν και επλησίασεν ολοταχώς προς εμβολισμόν. Η τελευταία βολή εβλήθη υπό του υποβρυχίου από αποστάσεως 50 μέτρων κατά της κορβέττας και την έπληξεν εις την γέφυραν, έπειτα δε εκαλύφθη εις το απυρόβλητον του πυροβόλου του υποβρυχίου ο εχθρός. Ο σκοπευτής κελ. Στάμου ετραυματίσθη θανασίμως και έπεσεν. Εν τω μεταξύ κατηνοίχθη το κάτω πώμα του θαλάμου δύτου, απηλευθερώθη δε το άνω από τας ασφαλιστικάς πεταλούδας. Ηνοίχθη έπειτα η πρυμναία φρακτή προς απελευθέρωσιν των απομονοθέντων ανδρών, εντός του πρυμναίου διαμερίσματος. Μεταβάς ο ίδιος προς πρύμναν αντελήφθην τότε ότι αμφότεροι οι κινητήρες ήσαν κράτει εις δε το ηλεκτροστάσιον υπήρχον πυκνοί καπνοί.
Ελλείψει διαταγών από την γέφυραν, ανέλαβα την πρωτοβουλίαν της εκκινήσεως των μηχανών.

Η δεξιά μηχανή ετέθη δι΄ αέρος πρόσω υπό του Α΄ μηχανικού κελευστή Μαγιάτη και υποκελευστή Σελάκη υπό την άμεσον καθοδήγησιν μου εις το μηχανοστάσιον. Ουδείς άλλος παρευρίσκετο εκεί. Το πλοίον προωθήθη ταχέως προς τα εμπρός και παρέσυρεν τους άνδρας οι οποίοι είχον ήδη πέσει εις την θάλασσαν και συνεκρατούντο από τους προφυλακτήρας των ελίκων.

Η ταχεία προώθησης του πλοίου συνετέλεσεν εις το να αποτύχη εν μέρει ο υπό της κορβέττας επιδιωκόμενος σκοπός, η οποία εν τέλει μας ενεβόλισεν πολύ πρύμα αριστερά, εις την εξωτερικήν πετρελαιοδεξαμενήν, προκαλέσασα συγχρόνως σοβαράς ζημίας εις το Νο 5 θαλάσσερμα.

Η επιφάνεια της θαλάσσης εγέμισεν πετρέλαιον. Το πλοίον εκλονίσθη ολόκληρον και υπέστη μέγαν εγκάρσιον διατοιχισμόν, μετά τον οποίον ήρχισεν να κλείνη προς την αριστεράν πλευράν. Εξετέλεσα αμέσως ο ίδιος «γενικήν εκδίωξην» και εν συνεχεία αφού έκλεισα το επιστόμιον γενικού εξαερισμού, εκδίωξιν αριστεράς υδροδόκης, η οποία περιείχε 3.500 χιλιόγραμμα. Το πλοίον επανήλθε εις το οριζόντιον και επανέκτησεν δι΄ ολίγον την ευστάθειαν του.

Διέταξα τον παρευρισκόμενον κελευστήν Μαγιάτην να ανοίξη το άνω πόμα του θαλάμου δύτου, αλλά τούτο δεν κατέστη δυνατόν λόγω φαίνεται, παραμορφώσεως την οποίαν είχεν υποστή η γέφυρα από τα εχθρικά βλήματα, εμποδίζουσα το άνοιγμα του πώματος προς τα άνω. Το πλοίον ήρχισεν να βυθίζεται δια της πρύμνης και να κλίνη και πάλιν προς τα αριστερά όταν διέταξα τους ολίγους εναπομείναντας εν τω πλω άνδρας, «άπαντες άνω, εγκατάλειψις πλοίου». Εις την κάτω δίοδον του πυργίσκου ανερχόμενοι προς τα άνω εσταμάτησαν οι τέσσαρες τελευταίοι άνδρες, όταν τους ρώτησα άκουσα που μου φώναξαν «δεν μπορούμε ν΄ ανέβουμε».

Τους εκτύπησα δυνατά δια να τους ενθαρρύνω, δεν ηδυνήθην όμως ν΄ αντιληφθώ τι τους συνέβαινε, δεδομένου ότι αι κεφαλαί των εκρύπτοντο προς το άνω εντός του πυργίσκου. Και οι τέσσαρες άνδρες παρέμενον εκεί μη δυνάμενοι να κινηθούν ουδέ προς τα άνω, ουδέ προς τα κάτω. Πυκνοί καπνοί πυρκαϊών εγέμιζον τον εσωτερικόν του πλοίου και αποπνυκτική οσμή καθίστα την ατμόσφαιραν αφόρητον. Δεν διέκρινε κανείς εις απόστασιν μεγαλυτέρα του μέτρου. Άνοιξα δια δευτέραν φοράν το επιστόμιον γενικού εξαερισμού δια να τους δώσω καιρόν και το άφισα τελείως ανοικτόν. Τόση ήτο η προς τα αριστερά κλίσις του πλοίου και τόσος ο καπνός ώστε έπεσα επάνω εις τον πρωραίον πίνακα δυνάμεως ο οποίος μου έδωσεν έναν ισχυρόν τιναγμόν.
Εν τω μεταξύ η εχθρική κορβέττα, εγχείρισεν μετά τον εμβολισμόν με ανάποδα και από εγγυτάτης αποστάσεως από της πρύμνης του υποβρυχίου, έβαλλεν με όλον τον όγκον του πυρός της και με χειροβομβίδας, τυφέκια και περίστροφα κατά της γεφύρας και επί των θαλασσερμάτων.

Τότε υπήρξαν πάρα πολλά τα θύματα και εκ των επιπλεόντων εγγύς του πλοίου. Ο κυβερνήτης έπεσεν εν τη εκτελέσει του καθήκοντος επί της γεφύρας, αποκλειομένης της περιπτώσεως αυτοκτονίας, δεδομένου ότι δεν έφερεν μεθ΄ εαυτού περίστροφον και ουδέν περίστροφον εξήχθη του πλοίου. Τα σιδηρελάσματα της γεφύρας πλησίον της καθόδου του πυργίσκου ήσαν διάπυρα και εφλέγοντο.

Εν τω μεταξύ αποκλεισθείς εις το εσωτερικόν του πλοίου, λόγω της εμφράξεως της καθόδου του πυργίσκου, ανέλαβα την ατομικήν μου προσωπίδα προστασίας κατ΄ αερίων, έπειτα ήνοιξα την πλήρωσιν και το εξαεριστικόν σύστημα της αριστεράς υδροδόκης, ώστε να επιταχυνθή η βύθισης του πλοίου. Την στιγμήν εκείνην, αντελήφθην πλησίον μου κάποιον και στρέψας διέκρινα εις τον διάδρομον πλησίον του διαμερίσματος Α/Τ, τον άγγλον αξιωματικόν σύνδεσμον. Προχώρησα και συνήντησα τον υπόλογον Α/Τ υπασπιστήν Αναστασόπουλον και τον υπασπιστήν Σελάκην, οι μόνοι οι οποίοι παρέμενον ακόμη εις το εσωτερικόν του πλοίου, αποκεκλεισμένοι λόγω του αδυνάτου της εξόδου δια της διόδου του πυργίσκου. Τους παρώτρυνα ν΄ ανοίξουν την κάθοδον των αξιωματικών, της οποίας ο χειρισμός ήτο εύκολος και δια την οποίαν υπελόγιζα ότι υπήρχε πιθανότης να ελευθερωθή του ύδατος, καθώς το πλοίον βυθιζόμενον δια της πρύμνης θα ηνώρθου την πρώραν.

Όλοι ομού εχειρίσαμεν την κάθοδον προς άνοιγμα, αλλά μόλις ανεγείραμεν ολίγον το πώμα, το ύδωρ ήρχισεν να εισρέη αφθόνως εις το εσωτερικόν του πλοίου. Επιμείναμεν και εξακολουθήσαμε να ωθώμεν προς τα άνω, μέχρις ότου έξαφνα απηλευθερώθη η κάθοδος από το ύδωρ, καθώς το πλοίον ήρχισεν να λαμβάνη μεγάλην κλίσιν προς τα πρύμα. Εξήλθομεν τελευταίοι από το εσωτερικόν του πλοίου, ελάχιστα προτού τούτο βυθισθή. Διέκρινα την γερμανικήν κορβέτταν προβαλλομένην επί των ακτών του Πηλίου να εκσφενδονίζη από αποστάσεως 300 μέτρων τον όγκον του πυρός της, επί του βυθιζομένου υποβρυχίου, προβαλλομένου προς το μέρος της σελήνης. Αι πολύχρωμοι τροχιαί των τροχιοδεικτικών βλημάτων και αι αναλαμπούσαι εκρήξεις επί του σκάφους ήσαν τόσο πυκναί ώστε ευρισκόμενος εγγύς του υποβρυχίου και προς το μέρος της κορβέττας, υπέστην πλήθος αμυχών από τα θραύσματα εις τας χείρας και την κεφαλήν.

Το πλοίον ηνορθώθη τελείως κατακορύφως, ένα βλήμα εξερράγη εις απόστασιν 50 μέτρων πλησίον μου την τελευταίαν στιγμήν επί της προεξεχούσης πρώρας η οποία απότομα εξηφανίσθη υπό την επιφάνειαν της θαλάσσης. Η ώρα ήτο 21.00/14/9. Μετά την τελείαν βύθισην του υποβρυχίου, η γερμανική κορβέττα εξηκολούθησεν επί 20 λεπτά να βάλλη συνεχώς δια των πολυβόλων κλπ., χαμηλά επί της επιφανείας της θαλάσσης, εναντίον των επιπλεόντων ναυαγών» 

Ο εντοπισμός του υποβρυχίου «Κατσώνης» έρχεται μερικές ημέρες μετά από την επίσημη παράδοση του ομώνυμου νεότερου… αδελφού του, στο Πολεμικό Ναυτικό. 

Η τελετή παράδοσης πραγματοποιήθηκε στα ναυπηγία Σκαραμαγκά παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου. 

Πηγή: ethnos.gr