Η αιφνιδιαστική κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις στις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας δεν θα παραλύσει τον πολεμικό μηχανισμό του Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά θα βοηθήσει την ΕΕ να απομακρύνει οριστικά το ρωσικό πετρέλαιο από την Ένωση, αναφέρει άρθρο που φιλοξενείται στο POLITICO.
Την Τετάρτη, ο Τραμπ ανακοίνωσε «τρομερές» νέες κυρώσεις εναντίον της ρωσικής Lukoil και της κρατικής Rosneft, σηματοδοτώντας τις πρώτες κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον της Μόσχας από την ανάληψη των καθηκόντων του.
Οι λεπτομέρειες των νέων μέτρων βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση. Ωστόσο, θεωρητικά, απειλούν να αναγκάσουν τις δύο εταιρείες να πουλήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία και να τερματίσουν τις εναπομένουσες προμήθειες πετρελαίου προς την Ευρώπη μέσω των αγωγών.
«Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα», δήλωσε η Κίμπερλι Ντόνοβαν, εμπειρογνώμονας σε θέματα κυρώσεων στη δεξαμενή σκέψης Atlantic Council, «και θα αναγκάσει τις ευρωπαϊκές χώρες και εταιρείες που συνεχίζουν να εισάγουν ενέργεια να επανεξετάσουν αυτές τις συναλλαγές» έως τις 21 Νοεμβρίου, όταν και οι κυρώσεις θα τεθούν σε ισχύ.
Η ανακοίνωση έρχεται ένα μήνα μετά την επίθεση του Τραμπ κατά της Ευρώπης για την «αδικαιολόγητη» συνέχιση της αγοράς ενέργειας από τη Ρωσία, η οποία εξασφαλίζει συνολικά το ένα τέταρτο των εσόδων για τον πόλεμο του Κρεμλίνου.
Την εποχή εκείνη, έστειλε επίσης ένα τελεσίγραφο στην Ευρώπη, γράφοντας: «Είμαι έτοιμος να επιβάλω σημαντικές κυρώσεις στη Ρωσία, όταν όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ συμφωνήσουν και αρχίσουν να κάνουν το ίδιο, και όταν όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ σταματήσουν να αγοράζουν πετρέλαιο από τη Ρωσία».
Τώρα, έβαλε σε εφαρμογή τα σχέδιά του.
Ζημιά, όχι καταστροφή
Για τη Μόσχα, οι νέες κυρώσεις θα προκαλέσουν άμεσο πόνο, αλλά είναι απίθανο να περιορίσουν τις πολεμικές της ενέργειες στην Ουκρανία.
Η Rosneft και η Lukoil ευθύνονται για τα δύο τρίτα των 4,4 εκατομμυρίων βαρελιών αργού πετρελαίου που εξάγει η Ρωσία κάθε μέρα, σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Φάιφ, επικεφαλής οικονομολόγο της εταιρείας συμβούλων μέσων ενημέρωσης Argus.
Οι κυρώσεις απειλούν να αφαιρέσουν το «μισό» αυτών των προμηθειών, είπε, δεδομένου ότι τα μέτρα εμποδίζουν τις δύο εταιρείες να πωλούν τα φορτία τους σε δολάρια, το νόμισμα που χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για το διεθνές εμπόριο αργού πετρελαίου.
Για τη Lukoil ειδικότερα, οι κυρώσεις «θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις», δήλωσε ένα πρώην στέλεχος της εταιρείας, ο οποίος ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του για να μιλήσει ειλικρινά για ευαίσθητα θέματα. Η εταιρεία πιθανότατα θα πρέπει να πουλήσει τα μερίδιά της σε έργα στο εξωτερικό, από την Αίγυπτο έως το Ιράκ, ανέφερε ο ίδιος, κάτι που θα επηρεάσει έως και το 20% των εσόδων της.
Ωστόσο, η πλειονότητα των αγοραστών από την Κίνα και την Ινδία, τους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας στον τομέα του πετρελαίου, είναι πιθανό να συνεχίσουν να εισάγουν από τη Μόσχα, δήλωσε ο Χομαγιούν Φαλακσάχι, επικεφαλής αναλυτής για το αργό πετρέλαιο στην εταιρεία εμπορευμάτων Kpler, δεδομένων των φθηνότερων τιμών και των περιορισμένων εναλλακτικών λύσεων στην περίπτωση της Κίνας.
Μετά από μια αρχική περίοδο παύσης, «οι περισσότεροι αγοραστές θα επιστρέψουν στις αγορές», ανέφερε, μόλις βρουν λύσεις, όπως η αγορά φορτίων μέσω εταιρειών που αποκρύπτουν τη ρωσική ιδιοκτησία τους.
«Αυτό θα περιπλέξει τις εξαγωγές και το εμπόριο», ανέφερε ο Βλαντίμιρ Μίλοφ, πρώην αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας της Ρωσίας που μετατράπηκε σε κριτικό του Πούτιν. Ωστόσο, «αυτές οι εταιρείες… έχουν ήδη εναλλακτικά σχέδια εργασίας, οπότε θα υπάρξουν ζημίες, αλλά θα είναι περιορισμένες».
Την Πέμπτη, ο ίδιος ο Πούτιν παραδέχτηκε ότι οι νέες κυρώσεις είναι σοβαρές, ενώ καταδίκασε την κίνηση ως «εχθρική πράξη που δεν συμβάλλει σε τίποτα στην ενίσχυση των ρωσοαμερικανικών σχέσεων».
Παρατεταμένη παρουσία
Ωστόσο, ένας τομέας στον οποίο τα μέτρα είναι πιθανότερο να έχουν σαφή επίδραση είναι η Ευρώπη.
Από τότε που η Μόσχα ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία πριν από περισσότερα από τρία χρόνια, η ΕΕ έχει καταβάλει προσπάθειες για να τερματίσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία στον τομέα της ενέργειας.
Οι Βρυξέλλες έχουν επιβάλει εμπάργκο στο ρωσικό αργό πετρέλαιο, τα καύσιμα και τον άνθρακα που εισέρχονται στην Ένωση δια θαλάσσης και έχουν μειώσει το μερίδιο του Κρεμλίνου στην αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ από 45% σε 13% (τώρα ολοκληρώνεται ένα νομοσχέδιο που θα το μειώσει στο μηδέν).
Η Rosneft, που κάποτε κατείχε διυλιστήρια και έλεγχε τις ροές πετρελαίου προς τη Γερμανία, έχει σε μεγάλο βαθμό εκδιωχθεί από την Ευρώπη, αφού το Βερολίνο ανέλαβε τον έλεγχο της τοπικής θυγατρικής της στα τέλη του 2022.
Ο Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, δήλωσε ότι υποθέτει πως η Rosneft θα εξαιρεθεί από τις κυρώσεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην εταιρεία.
Την Πέμπτη, η ΕΕ αυστηροποίησε επίσης τις κυρώσεις της κατά της εταιρείας που ελέγχεται από το Κρεμλίνο.
Αλλά με τη Lukoil η ιστορία είναι διαφορετική. Η μεγαλύτερη ιδιωτική πετρελαϊκή εταιρεία της Ρωσίας διαχειρίζεται εκατοντάδες πρατήρια βενζίνης στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων περίπου 200 στο Βέλγιο, λειτουργεί γιγαντιαία διυλιστήρια στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία και διατηρεί μερίδιο 45% σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας καυσίμων στην Ολλανδία.
Επίσης, προμηθεύει πετρέλαιο στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία, οι οποίες εξακολουθούν να εξαρτώνται από τη Μόσχα για το 86-100% των εισαγωγών τους. Εκμεταλλευόμενες μια εξαίρεση από τις κυρώσεις, οι δύο χώρες έχουν αντισταθεί πεισματικά στην απομάκρυνση από τη Μόσχα, παρά την έντονη πίεση από την ΕΕ.
Μέχρι στιγμής, οι Βρυξέλλες έχουν επανειλημμένα αποτύχει να στοχεύσουν την εταιρεία, παρά το γεγονός ότι συνδέεται με παρακάμψεις των κυρώσεων στην Ένωση.
Έξω από τη Lukoil
Τώρα τα πράγματα πρόκειται να αλλάξουν.
Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι «ενδέχεται» να επιβάλει κυρώσεις σε όσους συνεργάζονται με τις ρωσικές εταιρείες, πράγμα που σημαίνει ότι καμία τράπεζα δεν θα διεκπεραιώνει πλέον πληρωμές για αυτές στην Ευρώπη, δήλωσε η Ντόνοβαν, ειδική σε θέματα κυρώσεων.
«Θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα προς τις [ευρωπαϊκές τράπεζες και επιχειρήσεις] ότι πρέπει πραγματικά να απομακρυνθούν από αυτό, διαφορετικά θα εκτεθούν σε κυρώσεις», τόνισε.
Την Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι και αυτή εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει δική της απαγόρευση συναλλαγών κατά της Lukoil.
Για την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, ειδικότερα, οι νέες κυρώσεις προκαλούν ανησυχίες ότι οι ροές πετρελαίου θα μπορούσαν να διακοπούν εντελώς.
Εάν εφαρμοστούν, «θα οδηγήσουν στη διακοπή των εισαγωγών», αναγνώρισε ένας Σλοβάκος αξιωματούχος, ο οποίος επίσης ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος για να μιλήσει ειλικρινά, λέγοντας ότι η κυβέρνηση «πιθανότατα» θα ζητήσει εξαίρεση από την Ουάσιγκτον. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουγγαρίας δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο.
Στην πραγματικότητα, οι επιπτώσεις των μέτρων έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται αισθητές. Η φινλανδική εταιρεία ενέργειας Neste αναστέλλει τις παραδόσεις καυσίμων στη θυγατρική της Lukoil, Teboil, μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου κατά της εταιρείας.
Ο Ρουμάνος υφυπουργός Ενέργειας, Κριστιάν Μπουσόι, δήλωσε στο POLITICO ότι η Lukoil θα έχει πλέον «υποχρέωση» να πουλήσει το διυλιστήριο Petrotel στο νότιο-κεντρικό τμήμα της χώρας πριν από την προθεσμία του επόμενου μήνα. «Θα χαρούμε να μην έχουμε πια τη Lukoil», πρόσθεσε.
Και η ολλανδική κυβέρνηση θεωρεί πλέον την ταχεία πώληση του μεριδίου της Lukoil στο διυλιστήριο Zeeland στη νοτιοδυτική Ολλανδία ως «το πιο πιθανό σενάριο», σύμφωνα με πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με το θέμα.
Το διυλιστήριο Neftochim στην ανατολική Βουλγαρία θα «πρέπει επίσης να σταματήσει τη λειτουργία του στις 21 Νοεμβρίου», εκτός αν πωληθεί, πρόσθεσε ο Μάρτιν Βλαντιμίροφ, υψηλόβαθμος αναλυτής σε θέματα ενέργειας στη δεξαμενή σκέψης Center for the Study of Democracy με έδρα τη Σόφια. Το βουλγαρικό υπουργείο Ενέργειας αρνήθηκε να σχολιάσει.
«Θα πρέπει να πωληθούν», επιβεβαίωσε το πρώην στέλεχος της Lukoil που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Για την εταιρεία, αυτό θα είναι «καταστροφικό», τόνισε.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ
Λέρος: Διαψεύδει τον Μιχάλη Κόλια η Αντιδήμαρχος Ελένη Χέλμη για το Bodrum Cup
Τιμόθεος Κωττάκης: «Αλλάζει χωροθέτηση η πύλη του Hotspot – Λύση στο πρόβλημα του Ξηροκάμπου»
Τιμόθεος Κωττάκης: «Αλλάζει χωροθέτηση η πύλη του Hotspot – Λύση στο πρόβλημα του Ξηροκάμπου»
Τιμόθεος Κωττάκης: «Αλλάζει χωροθέτηση η πύλη του Hotspot – Λύση στο πρόβλημα του Ξηροκάμπου»
Λέρος: Ξεχείλισε το ποτήρι στο Νοσοκομείο – Προσβλητική ανάρτηση εργαζομένου οδηγεί σε νομικές ενέργειες