ΗΠΑ: Δικαστήριο ακυρώνει τους σαρωτικούς δασμούς Τραμπ – Τι σημαίνει η απόφαση

Η απόφαση ενδέχεται να υπονομεύσει σοβαρά τις δυνατότητες ελιγμών του Αμερικανού προέδρου στον εντεινόμενο παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, αναφέρουν οι New York Times σε ανάλυσή τους.

Το Εφετείο των ΗΠΑ ουσιαστικά επιβεβαίωσε αρχική δικαστική απόφαση που είχε ληφθεί τον Μάιο, σύμφωνα με την οποία ο Τραμπ «δεν διαθέτει απεριόριστη εξουσία» για την επιβολή δασμών σχεδόν στο σύνολο των εισαγωγών στη χώρα.

Διαβάστε επίσης:

Σύλληψη 48χρονου στη Λέρο για εγκατάλειψη τόπου τροχαίου ατυχήματος

24.12.2025

1.3k

Ευχές από τον Πρεσβευτή της Λέρου, Γιώργο Παύλη, προς τον Λεριακό λαό

24.12.2025

1.2k

Ωστόσο, η απόφαση δεν έχει άμεση ισχύ. Η εκτέλεσή της προβλέπεται να καθυστερήσει μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου, κάτι που σημαίνει πως οι δασμοί παραμένουν σε ισχύ, τουλάχιστον προσωρινά. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει εν τω μεταξύ τη δυνατότητα να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Σε κάθε περίπτωση, τίθεται υπό αμφισβήτηση ο πυρήνας της εμπορικής στρατηγικής του Τραμπ, που με βάση νόμο της δεκαετίας του 1970 επιβάλλει σαρωτικούς δασμούς σε δεκάδες εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, τονίζουν οι ΝΥΤ.

Ο Τραμπ έχει αξιοποιήσει αυτόν τον νόμο – τον Διεθνή Νόμο περί Οικονομικών Εξουσιών Εκτακτης Ανάγκης ή IEEPA – για να αυξήσει τα έσοδα στα ταμεία των ΗΠΑ και να πιέσει άλλες χώρες να προβούν σε ευνοϊκές για τις Ηνωμένες Πολιτείες συμφωνίες. Ωστόσο, ο νόμος αρχικά προοριζόταν για την επιβολή κυρώσεων και εμπάργκο σε βάρος άλλων κρατών.

Η κυβέρνηση Τραμπ είχε ισχυριστεί στο δικαστήριο, νωρίτερα χθες, ότι τυχόν περιορισμός των εξουσιών της θα προκαλούσε οικονομικό χάος.

Επιπλέον, μερικές ώρες πριν από την απόφαση, οι κορυφαίοι οικονομικοί σύμβουλοι του προέδρου είχαν εκφράσει έντονη ανησυχία για την τύχη των εμπορικών συμφωνιών που είχαν συνάψει οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Μεταξύ των συμφωνιών στις οποίες αναφέρθηκαν είναι εκείνη με την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία προέβη σε παραχωρήσεις, ώστε να αποφύγει περαιτέρω δασμούς στα αγαθά της.

Οι πρώτες αντιδράσεις του Τραμπ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, εδώ και μήνες επιμένει πως οι δασμοί θα κάνουν την Αμερική «ξανά πλούσια», ενώ έχει αναφερθεί στην περίοδο της Μεγάλης Υφεσης και στον κίνδυνο επιστροφής σε αυτήν, εάν περιοριστούν οι εξουσίες του στον εμπορικό τομέα.

Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά τη χθεσινή απόφαση, ο Τραμπ ήταν επικριτικός, αφήνοντας να εννοηθεί πως ετοιμάζεται να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Εκανε λόγο για «λανθασμένη απόφαση», καθώς και για πολιτικά και κομματικά κίνητρα. «Γνωρίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στο τέλος θα κερδίσουν», τόνισε, προειδοποιώντας «για μεγάλη καταστροφή για τη χώρα, εάν οι δασμοί καταργηθούν».

Οι εξουσίες του προέδρου

Η απόφαση του εφετείου αφορά τεράστιο όγκο δασμών και κάποιους από τους υψηλότερους που έχει ανακοινώσει ο Τραμπ, στοχεύοντας χώρες όπως η Κίνα, ο Καναδάς και το Μεξικό. Περιλαμβάνει επίσης τους λεγόμενους ανταποδοτικούς δασμούς.

Για να επιβάλει την εμπορική του πολιτική, ο Αμερικανός πρόεδρος βασίστηκε στον IEEPA, παλιό νόμο περί οικονομικής έκτακτης ανάγκης, στον οποίο όμως δεν υπάρχει καμία αναφορά σε δασμούς.

Ο Τραμπ επικαλέστηκε την εξουσία που του δίνει ο νόμος προκειμένου να καταπολεμήσει «διευρυνόμενο σύνολο απειλών», που όπως έχει πει, προκύπτει εξαιτίας σειράς προβλημάτων, από τα εμπορικά ελλείμματα μέχρι τις εισαγωγές φαιντανύλης στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Χωρίς τον εν λόγω νόμο, ο πρόεδρος δεν έχει την εξουσία να επιβάλει τους δασμούς με την ταχύτητα και τον τρόπο που το επιχειρεί σήμερα και θα έπρεπε να πάρει έγκριση από το Κογκρέσο.

Προς το παρόν, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ως προς το ότι θα επιτύχει τους στόχους του μέσω του Ανώτατου Δικαστήριου. Κορυφαίοι νομικοί και ακαδημαϊκοί, από όλο το πολιτικό φάσμα των ΗΠΑ, έχουν υποστηρίξει ότι ο πρόεδρος έχει χρησιμοποιήσει παράνομα τις εξουσίες του.

Ηδη, επιχειρήσεις και μεμονωμένες πολιτείες έχουν κινηθεί νομικά κατά των ισχυρισμών του Τραμπ πως διαθέτει απεριόριστη εξουσία στον εμπορικό τομέα, τονίζοντας πως ζημιώνονται οικονομικά από τους δασμούς.

Τον Μάιο, εμπορικό δικαστήριο ακύρωσε πολλές από τις αποφάσεις του προέδρου με το σκεπτικό ότι ο νόμος δεν του παρέχει «απεριόριστη εξουσία».

Η κυβέρνηση Τραμπ άσκησε γρήγορα έφεση. Η νέα δικαστική απόφαση με ψήφους 7-4, που εκδόθηκε αργά την Παρασκευή, έκρινε για δεύτερη φορά ότι το εύρος των δασμών που έχει επιβάλει ο πρόεδρος είναι παράνομο.

Ο ρόλος του Κογκρέσου

Κανένας πρόεδρος πριν από τον Τραμπ δεν είχε επικαλεστεί τον νόμο περί οικονομικής έκτακτης ανάγκης για να επιβάλει δασμούς. Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, οι σύμβουλοί του είχαν αμφισβητήσει τη δασμολογική του πολιτική και τις δυνατότητες να την επιβάλει.

Ωστόσο, μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ και οι σύμβουλοί του υιοθέτησαν τη νέα ερμηνεία του νόμου, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως μπορεί να κηρυχθεί οικονομική έκτακτη ανάγκη, επικαλούμενοι το ευρύ φάσματος ανησυχιών και το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ.

Κατέληξαν να βλέπουν τον νόμο ως εργαλείο που τους επιτρέπει να «κινηθούν γρήγορα», σύμφωνα με τον Τεντ Μέρφι, ειδικό σε θέματα διεθνούς εμπορίου στη δικηγορική εταιρεία Sidley Austin.

«Ο πρόεδρος μπορεί να κάνει πολλά στον εμπορικό τομέα», ανέφερε ο ίδιος, προσθέτοντας ωστόσο πως «η απόφαση υπενθυμίζει σε όλους ότι μόνο το Σύνταγμα δίνει μόνο στο Κογκρέσο την εξουσία επιβολής δασμών σε ευρεία κλίμακα».

Τα «όπλα» του Τραμπ

Ακόμα και αν ο Τραμπ χάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο πάντως, θα εξακολουθήσει να διατηρεί σημαντική εξουσία ως προς τη χάραξη και την εφαρμογή της εμπορικής του πολιτικής.

Μεταξύ των «όπλων» στη φαρέτρα του, περιλαμβάνεται διάταξη του εμπορικού δικαίου γνωστή ως «Αρθρο 232», που επιτρέπει στον πρόεδρο να επιβάλλει δασμούς, οι οποίοι έχουν σχέση με την εθνική ασφάλεια της χώρας.

Ο Τραμπ έχει χρησιμοποιήσει αυτό το «εργαλείο» για να επιβάλει δασμούς σε εισαγόμενα αυτοκίνητα, καθώς και στον χάλυβα και να προτείνει την επιβολή επιπλέον δασμών σε ημιαγωγούς, φαρμακευτικά και άλλα προϊόντα.

Αλλοι εμπορικοί νόμοι επιτρέπουν στον πρόεδρο να επιβάλλει πιο εκτεταμένους δασμούς, αλλά για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Το άρθρο 122 του Εμπορικού Νόμου του 1974, για παράδειγμα, επιτρέπει σε έναν πρόεδρο να επιβάλλει δασμούς έως και 15% σε παγκόσμια κλίμακα για έως και 150 ημέρες, κάτι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως προσωρινό μέτρο.

Αλλη διάταξη του ίδιου νόμου, γνωστή ως Αρθρο 301, προσφέρει στον πρόεδρο τη δυνατότητα να επιβάλλει δασμούς σε απάντηση για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, εφόσον η κυβέρνηση έχει προηγουμένως διεξαγάγει διαβουλεύσεις και σχετική έρευνα.

Ο Τζέικ Κόλβιν, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικού Εμπορίου στις ΗΠΑ, δήλωσε ότι η απόφαση για την κατάργηση των δασμών θα πρέπει να «αφυπνίσει το Κογκρέσο ώστε να ανακτήσει την εξουσία του να ρυθμίζει τους δασμούς».

Χαρακτήρισε την απόφαση του δικαστηρίου «θετική», ωστόσο εξήγησε πως δεν είναι ακόμη σαφές εάν θα προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση στις επιχειρήσεις που πλήττονται από τον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ.