Λέρος: Α/Τ «Βασίλισσα Όλγα» (D-15) – Ένας θρύλος στο βυθό της Λέρου

Η ιστορία του Βασίλισσα Όλγα αρχίζει στην Αγγλία, όπου ναυπηγείται και καθελκύεται το 1938. Στις 14 Φεβρουαρίου, το Βασίλισσα Όλγα με κυβερνήτη τον Μ. Ζαρόκωστα αφήνει τη Γλασκώβη και ξεκινά για την Ελλάδα. Δεκαπέντε ημέρες μετά, την 1η Μαρτίου του 1939, θα καταπλεύσει στον Ναύσταθμο της Σαλαμίνας.

Διαβάστε επίσης:

Λιμεναρχείο Λέρου: Λήψη αυξημένων μέτρων την Παρασκευή 26/9 λόγω ισχυρών ανέμων έως 8 μποφόρ

26.09.2025

747

Λέρος: Πρώτο θέμα στα Τουρκικά ΜΜΕ το ρεπορτάζ του Leros News!

25.09.2025

1.3k

Η δράση του Βασίλισσα Όλγα αρχίζει στις 15 Αυγούστου του 1940. Τότε, μετά τον τορπιλισμό της ΕΛΛΗΣ στην Τήνο, κλήθηκε μαζί με το αδελφό του πλοίο Β.ΓΕΩΡΓΙΟΣ να συνοδεύσει τα επιβατηγά σκάφη με τους προσκυνητές της Μεγαλόχαρης από την Τήνο στον Πειραιά. Κυβερνήτης του Β. Όλγα αυτή την περίοδο, ήταν ο Πλοίαρχος Α. Λεοντόπουλος.

Με την κήρυξη του πολέμου, στις 28 Οκτωβρίου το 1940, το Βασίλισσα Όλγα αναπτύσσει έντονη πολεμική δραστηριότητα. Παίρνει μέρος σε επικίνδυνες πολεμικές επιχειρήσεις, σε περιπολίες, καταδρομικές εξόδους, συνοδείες νηοπομπών αλλά και αποστολές εξόντωσης των εχθρικών πλοίων.

Η μεταφορά του ελληνικού χρυσού

Το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου 1941 το Βασίλισσα Όλγα παρέμεινε στον Ναύσταθμο όπου έγινε καθαρισμός λεβήτων και μια σειρά από άλλες επισκευές. Στις 12 Φεβρουαρίου το αντιτορπιλικό ανέλαβε την αποστολή συνοδείας μιας νηοπομπής τεσσάρων εμπορικών πλοίων προς τη Χίο και τη Λέσβο, από όπου παρέλαβε εφέδρους και εφόδια και επέστρεψε στις 14 του ίδιου μήνα στον Πειραιά. Εν όψει της Γερμανικής επίθεσης στην Ελλάδα, η κυβέρνηση αποφάσισε να μεταφερθούν στην Κρήτη τα αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος της Τράπεζας της Ελλάδος, αποστολή που ανέλαβαν το Βασίλισσα Όλγα με το Βασιλεύς Γεώργιος. Η μεταφορά ξεκίνησε την 3η Μαρτίου και τα δύο πλοία έφτασαν στη Σούδα την 4η Μαρτίου, ξεφόρτωσαν τα κιβώτια με το πολύτιμο περιεχόμενο και επέστρεψαν την ίδια μέρα στον Πειραιά.

Στις 27 Απριλίου 1941 τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα και υψώνουν στην Ακρόπολη την σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό. Δυο μέρες πριν, το Βασίλισσα Όλγα άφηνε πίσω της, την πατρίδα και έπλεε προς την Αλεξάνδρεια για την συνέχιση του αγώνα.

Στην Αλεξάνδρεια, το Βασίλισσα Όλγα εντάσσεται στη βρετανική μοίρα αντιτορπιλικών ενώ την κυβέρνησή της αναλαμβάνει ο 37χρονος πλωτάρχης Γεώργιος Μπλέσσας. Με κυβερνήτη τον Μπλέσσα το Βασίλισσα Όλγα θα ζήσει τις πιο δοξασμένες στιγμές της αλλά και τις πιο τραγικές της ώρες. Υπόδειγμα αξιωματικού , ο αισιόδοξος κεφαλλονίτης με τη σιδερένια θέληση και τις ακλόνητες αρχές του, ο Γ. Μπλέσσας ταύτισε το όνομά του με την αυτοθυσία και τη συναδελφική αλληλεγγύη. Ο Άγγλος αξιωματικός , ανθυποπλοίαρχος G.Connell, περιγράφει τον πλωτάρχη Γ. Μπλέσσα με τα παρακάτω λόγια : «Η Βασίλισσα Όλγα είχε κυβερνήτη τον εγκάρδιο και θαρραλέο πλωτάρχη Μπλέσσα, ο οποίος εκτός από έξοχος επαγγελματίας, ήταν επίσης ένας διεθνούς φήμης πρωταθλητής γέφυρας.»

Αυτός ο κυβερνήτης θα κερδίσει τον σεβασμό και την απεριόριστη εκτίμηση του πληρώματος του πλοίου του, πολύ γρήγορα. Απαιτητικός κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων, πραγματικός φίλος όμως όταν οι συνθήκες το επέτρεπαν ή το απαιτούσαν. Ήξερε να είναι άψογος κυβερνήτης αλλά και σωστός άνθρωπος με ενδιαφέρον και κατανόηση για τους συντρόφους του. Με αυτόν τον Κυβερνήτη το Βασίλισσα Όλγα θα γράψει, τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, μία από τις πιο χρυσές σελίδες της ναυτικής μας ιστορίας.

Συμμετείχε στη ναυμαχία του Ταίναρου. Μαζί με το αγγλικό αντιτορπιλικό PETARD αιχμαλώτισε το ιταλικό υποβρύχιο UARSCIEK, κοντά στη Βεγγάζη. Έγιναν τρεις επιθέσεις από το PETARD και την Βασίλισσα Όλγα κατά του ιταλικού υποβρυχίου. Η τελευταία από το ελληνικό αντιτορπιλικό έδωσε και τη χαριστική βολή στο UARSCIEK, που αναγκάστηκε να αναδυθεί. Το UARSCIEK ήταν το τελευταίο από τα 20 ιταλικά υποβρύχια που χάθηκαν στη Μεσόγειο το 1942.

Ο εκσυγχρονισμός και η δράση του Βασίλισσα Όλγα μέχρι τον Αύγουστο του 1942

Το πρωί της 25ης Απριλίου το Βασίλισσα Όλγα κατέπλευσε στο φιλόξενο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, με το πλήρωμά του να είναι κατάκοπο από την κούραση και την αϋπνία και με τα νεύρα τεντωμένα από την ένταση των τελευταίων ημερών. Λόγω εντατικής χρησιμοποίησης του το πλοίο παρέμεινε τις επόμενες μέρες στο λιμάνι οπού έκανε τις απαραίτητες επισκευές. Αντιλαμβανόμενος την κατάσταση του ηθικού των πληρωμάτων των πλοίων του Στόλου ο Αρχηγός Στόλου (Α.Σ.), που στο μεταξύ είχε αποχωρίσει από το αντιτορπιλικό και εγκαταστάθηκε στο Αβέρωφ, σε συνεργασία με τον υπουργό ναυτικών Ναύαρχο Σακελλαρίου έλαβε μέτρα τα οποία ρύθμισαν ικανοποιητικά τις συνθήκες διαβίωσης των ναυτών ώστε αυτοί να αντεπεξέλθουν στα καθήκοντά τους μακριά από την πατρίδα.

Η πρώτη αποστολή που ανέλαβε το Βασίλισσα Όλγα ήταν στις 2 Ιουνίου όταν συνόδευσε ένα αγγλικό φορτηγό στο Πορτ Σάιντ και επιστρέφοντας συνόδευσε ένα άλλο φορτηγό. Στις 14 Ιουνίου ο Πλοίαρχος Λεοντόπουλος παρέδωσε το πλοίο στον επίσης Πλοίαρχο Ιωάννη Βλαχόπουλο. Αμέσως μετά το Βασίλισσα Όλγα δέχτηκε επείγουσες επισκευές συντήρησης και στις 18 Ιουλίου επέστρεψε σε υπηρεσία. Στις 3 Σεπτεμβρίου έσπευσε για να βοηθήσει το υποβρύχιο Παπανικολής- το οποίο όποιο πλέοντας για το Πορτ Σάιντ έπαθαν βλάβη οι μηχανές του- και το ρυμούλκησε επί 48 ώρες μέχρι την Αλεξάνδρεια.

Η εξέλιξη του πολέμου είχε κάνει φανερές τις αδυναμίες των ελληνικών πλοίων και ήταν γενική η πεποίθηση πως δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν επαρκώς εάν πρώτα δεν γινόταν εκσυγχρονισμός τους. Μετά λοιπόν από συνεννόηση με το Βρετανικό Ναυαρχείο αποφασίστηκε τα αντιτορπιλικά να σταλούν στην Καλκούτα και μετά την επισκευή τους να επιστρέψουν στη Μεσόγειο. Έτσι, στις 8 Οκτωβρίου το Βασίλισσα Όλγα ξεκίνησε το ταξίδι του για την Ινδία, οπού έφτασε στις 31 του ίδιου μηνός. Εκεί παρέμεινε για δυόμισι μήνες και θα υποστεί εκτεταμένο εκσυχρονισμό. Καταρχήν στη θέση του πρυμναίου τετραπλού τορπιλοσωλήνα τοποθετήθηκε ένα αντιαεροπορικό πυροβόλο Vickers των 3 ιντσών, μαζί με 4 ενθέμια (ντουλάπια) πυρομαχικών. Τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία του καταστρώματος 10 πυροβόλα Hotchkiss των 0,303 ιντσών για αντιαεροπορική κάλυψη του πλοίου. Επίσης τοποθετήθηκαν τρία προστατευτικά ελάσματα για το πυροβόλο Vickers και για τα δύο πυροβόλα των 127 mm. Αφαιρέθηκε από την πρύμνη το πυροβόλο των 127 mm και στη θέση τοποθετήθηκαν δύο βομβοβόλα και αυξήθηκε ο αριθμός των βομβών βάθους σε 80. Αφαιρέθηκε ο ιστός της πρύμνης, ώστε να μην εμποδίζεται η βολή του πυροβόλο Vickers, και μειώθηκε το ύψος της καπνοδόχου. Επίσης τοποθετήθηκαν η συσκευή ASDIC, καλώδιο αντιμαγνητισμού για να μην επικολλούνται στο πλοίο μαγνητικές νάρκες και μηχανικός πυροσωλήνας ώστε να χρησιμοποιηθούν αμερικανικά βλήματα για αντιαεροπορικές βολές. Τέλος τα τέσσερα Α/Α Rheinmetall των 37 mm που είχε αποφασιστεί να αντικατασταθούν από Oerlikon των 20 mm τελικά παρέμειναν, όμως κατασκευάστηκαν κατάλληλες υποδοχές ώστε να τοποθετηθούν αργότερα στην Αλεξάνδρεια.

Το Βασίλισσα Όλγα επέστρεψε στις 22 Φεβρουάριου 1942 στην Αλεξάνδρεια και εντάχθηκε στη δύναμη του 14ου Στολίσκου Αντιτορπιλικών (14th Destroyer Flotilla) του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, με διοικητή τον Πλοίαρχο Πόλαντ (Capt. A.L Poland) και δύναμη (μαζί με το Βασίλισσα Όλγα) εννιά αντιτορπιλικών. Ο Στολίσκος αυτός ονομάζονταν και “στολίσκος του θανάτου”, διότι είχε περιοχή ευθύνης του το Τομπρούκ, όπου δραστηριοποιούνταν εχθρικά υποβρύχια και αεροπλάνα, και την περιοχή της Μάλτας, η οποία δέχονταν συνεχείς αεροπορικές επίθεσης λόγο της αναμενόμενης εισβολής. Στην Αλεξάνδρεια τοποθετήθηκε η συσκευή RDF για τον εντοπισμό στόχων επιφανείας και αντικαταστάθηκαν τα Α/Α Rheinmetall με τα Oerlikon. Το Βασίλισσα Όλγα ήταν το πρώτο ελληνικό πλοίο που εντάχθηκε οργανικά σε βρετανικό στολίσκο και άλλαξε τον διακριτικό του αριθμό από D15 σε H86.

Τον Ιανουάριο του 1943, το Βασίλισσα Όλγα βυθίζει το Ιταλικό πετρελαιοφόρο STROMPOLI και τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς βυθίζει σε συνεργασία με το βρετανικό JERVIS, δύο πολεμικά και δύο πλοία συνοδείας.

Πρωτοστάτησε στην επίθεση κατά της Παντελλερίας, του «νησιού φρουρίου» του Μουσολίνι και στην απόβαση της Σικελίας. Ήταν το μοναδικό ελληνικό πλοίο που συμμετείχε το Σεπτέμβριο του 1943, στην παράδοση του ιταλικού στόλου, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Η συμμετοχή ήταν ιδιαίτερα τιμητική τόσο για το θρυλικό αντιτορπιλικό μας όσο και για το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.

Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, άρχισαν οι επιχειρήσεις στα Δωδεκάνησα. Τα ελληνικά αντιτορπιλικά, παρά τους κινδύνους, έπλεαν στο Αιγαίο, χτυπούσαν εχθρικές νηοπομπές, αποβίβαζαν Άγγλους κομμάντος στα Δωδεκάνησα και επέστρεφαν στις βάσεις τους για ν’ ανεφοδιαστούν και ν’ αποπλεύσουν πάλι για άλλες περιπολίες ή αποστολές. Μια τέτοια τόσο επικίνδυνη όσο και επιτυχή αποστολή πραγματοποίησε η Βασίλισσα Όλγα τον Σεπτέμβριο του 1943, κοντά στην Αστυπάλαια. Μαζί με τα αγγλικά αντιτορπιλικά FAULKNOR και ECLIPSE είχαν εντοπίσει γερμανική νηοπομπή. Οι Γερμανοί προσπαθούσαν ν’ αποφύγουν την αναμέτρηση. Στάθηκαν όμως άτυχοι.

Τρεις μέρες μετά την βύθιση της εχθρικής νηοπομπής στην Αστυπάλαια, η Βασίλισσα Όλγα ξαναβρέθηκε στα Δωδεκάνησα, μεταφέροντας στρατό , αντιαεροπορικά ταχυβόλα, μοτοσικλέτες, τρόφιμα και πυρομαχικά, στη Λέρο. Ήταν η πρώτη φορά μετά από 2,5 χρόνια που το πλήρωμα του Βασίλισσα Όλγα αντίκριζε ξανά ελληνικό νησί.

Το επόμενο ταξίδι όμως του ελληνικού αντιτορπιλικού στη Λέρο, θα είναι και το τελευταίο του θρυλικού πλοίου. Ενα ταξίδι που άρχισε στις 08.45 της 25ης Σεπτεμβρίου, όταν το Βασίλισσα Όλγα απέπλευσε από την Αλεξάνδρεια μαζί με το αγγλικό INTREPID με προορισμό την θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κρήτη και την Κω. Εκεί τα δύο αντιτορπιλικά θα εκτελούσαν επιθετική περιπολία για να εμποδίσουν τη διέλευση εχθρικών νηοπομπών από λιμάνια της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης προς τα Δωδεκάνησα. Μέχρι τις 04.15 της 26ης Σεπτεμβρίου, τα δύο πλοία περιπολούσαν στην προκαθορισμένη περιοχή, χωρίς απρόοπτα. Τότε, παίρνουν με κρυπτογραφημένο σήμα εντολή να καταπλεύσουν στη Λέρο, στις 07.00 το πρωί.

Στις 07.00 το πρωί της επόμενης ημέρας, τα δύο αντιτορπιλικά έμπαιναν στον όρμο Λακκί της Λέρου. Ηταν Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 1943, ανήμερα της θρησκευτικής εορτής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Στο φυσικό λιμάνι της Λέρου υπήρχαν τρεις βρετανικές τορπιλάκατοι και ένα μικρό ιταλικό καράβι, δεμένα κοντά στην προκυμαία. Το Βασίλισσα Όλγα έδεσε κοντά στη δεύτερη είσοδο του όρμου και το INTREPID περίπου 200 μέτρα ανατολικότερα. Το πλήρωμα ήταν κουρασμένο από την ολονύχτια περιπολία κι έτσι οι περισσότεροι κατέβηκαν στα υποφράγματα για να κοιμηθούν. Στη γέφυρα έμεινε ο αξιωματικός φυλακής με τους βοηθούς του, στα πυροβόλα και τα πολυβόλα έμειναν οι πυρήνες των ομοχειριών και στις μηχανές υπήρχαν οι μηχανικοί και οι θερμαστές βάρδιας. Η γαλήνια αιγαιοπελαγίτικη μέρα έκανε τα πληρώματα των πλοίων να πιστέψουν ότι θα περνούσαν μια ήρεμη μέρα στο μέχρι τότε ασφαλές ορμητήριο της Λέρου.

Στις 10:00 το πρωί οι σειρήνες ήχησαν. Γερμανική επιδρομή από 40 stukas επιτέθηκαν στα αγκυροβολημένα πλοία. Τελικά το Βασίλισσα Όλγα βυθίστηκε, μετά από ηρωϊκή μάχη του πληρώματός του με τα γερμανικά αεροπλάνα. Απωλέσθηκαν ο κυβερνήτης, πλωτάρχης Γ. Μπλέσσας ΒΠΝ, 6 αξιωματικοί,65 υπαξιωματικοί και ναύτες.

Μαζί με το Βασίλισσα Όλγα βυθίστηκε και το αγγλικό INTREPID.

Αντιτορπιλικό Βασίλισσα Όλγα

• Διαστάσεις:    Μήκος:  97,5m  Πλάτος:  9,7m   Βύθισμα:  2,7m
• Εκτόπισμα: 1.414 τόνοι
• Πρόωση: 34.000 ίπποι , διπλέλικο
• Ταχύτητα: 35 κόμβοι
• Οπλισμός: 4 πυροβόλα των 5 ιντσών, 4 Α/Α πολυβόλα των 37 χιλ., 2 τετραπλοί Τ/Σ των 21 ιντσών.
• Το 1941 αφαιρέθηκε το 4ο πυροβόλο των 5 ιντσών και οι πρυμνιοί Τ/Σ για να προστεθούν 1 Α/Α πυροβόλο 3 ιντσών, 6 πυροβόλα 20 χιλ. και συσκευή Α/Υ.