ΛΕΡΟΣ: «Πλέοντας και ανακαλύπτοντας το αναξιοποίητο απόθεμα» (Ευκαιρίες – προοπτικές – διαχείριση ανάπτυξης και επενδύσεων)

Του Κων/νου Μπερτζουάνη, Αρχιτέκτονα – Συντονιστή ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΕΣ

Στο απέραντο και φιλόξενο Ελληνικό Αρχιπέλαγος (έστω και με τις κάθε μορφής αντάρες του), ανάμεσα στα άλλα νησιώτικα διαμάντια, αρμενίζουν και τα μικρά πανέμορφα νησιά του Δωδεκανησιακού Συμπλέγματος. Ανάμεσα στα «μεγάλα και ξακουστά», βρίσκονται και τα μικρά ακρονήσια με την διαχρονική πολιτισμική αλλά και περιβαλλοντική αξία τους. Ο Πολιτισμός, η ιστορία τους, το αντιπάλεμα με κάθε δυσκολία συνταιριάζει με το περιβάλλον, τόσο στο χερσαίο όσο και θαλάσσιο χώρο. Το Απολλώνιο φως, παίζοντας με τις ανταύγειες του ανάμεσα στα Αιγαιακά κύματα «προσδιορίζει» ένα άλλο σημείο αναφοράς που είναι ικανό να συμβάλλει, σε πείσμα των καιρών μας, με μια αέναη προσπάθεια, δημιουργίας και προκοπής. Ανάμεσα σ’όλα αυτά τα βραχονήσια, τα μονοβράχια και τις κάθε είδους γεωμορφολογικές εξάρσεις, ξεχωρίζει ένα «Παράδεισος στο Αιγαίο». Το νησί της Αρτέμιδος, η πολύπτυχη Λέρος.

Διαβάστε επίσης:

Ο Δήμος Λέρου κοντά στους ηλικιωμένους τις ημέρες των γιορτών

17.12.2025

981

Η Θεατρική Ομάδα Λέρου στο Ασχαιμ της Γερμανίας. Ένα ταξίδι – εμπειρία

17.12.2025

1.3k

Το νησί με τα μικρά καστροσπίτια, τις γραφικές κατοικίες, τις βυζαντινές εκκλησίες και τόσα άλλα, το θωρείς με περίσσιο θαυμασμό, διακρίνεις τους πανέμορφους υπήνεμους όρμους, τα ασφαλή αγκυροβόλια και τις ομορφιές που απλόχερα χάρισε η φύση.

Το κάθε κομμάτι γης, η κάθε πέτρα στεριωμένη από πολύ παλιά «διηγείται» την δικιά της ιστορία που χάνεται πίσω σε αλλοτινά δύσκολα αλλά και άλλα καλά χρόνια.

Και κοντά σ’όλα αυτά η περιβάλλουσα θάλασσα, με τα πανέμορφα χρώματα της που σίγουρα θα’ταν υλικό για μια εικαστική πρόκληση. Σε τούτο το νησί σμίγει ο πολιτισμός με το περιβάλλον που το διαφέντευαν οι κάτοικοί του και του ορίζουν τις τύχες τους για ένα Διαφορετικό Αύριο.

Στις δύσκολες στιγμές που περνάει η Πατρίδα, αλλά και στις ακόμα πιο μεγάλες δυσκολίες που συναντάει καθημερινά η Λεριακή κοινωνία, θα πρέπει να βρεθούν λύσεις βιώσιμες. Ο υπογράφων παρακολουθεί όλες τις προσπάθειες των τελευταίων χρόνων, ειδικότερα στην Καλλικρατική εποχή και αντιλαμβάνεται τι σημαίνει «να είσαι μακριά από τα κέντρα λήψης Αποφάσεων», όπως συμβαίνει με τις θαλάσσιες αποστάσεις.

Παρ’όλα αυτά η προσπάθεια για την βελτίωση της καθημερινότητας είναι συνεχής και επίπονη.

Όμως σε όλες αυτές τις δυσκολίες και τις «Διοικητικές Αναποδιές» που οφείλονται κυρίως στις συναρμοδιότητες των υπηρεσιών και στην πολυνομία χωρίς τελειωμό, κάτι φαίνεται έχει αλλάξει ή κάτι έχει αρχίσει να διαφοροποιείται…..Οι συναρμοδιότητες και η αλληλοκάλυψη υπηρεσιακών αρμοδιοτήτων μετεξελίσσεται και διαφοροποιούνται οι δομές. Τα δυσεπίλυτα κενά του Νόμου, και οι καθυστερήσεις πρέπει ακόμα περισσότερο να απλοποιηθούν. Επομένως, διαπιστωτικά, παρουσιάζεται ένα νέο τοπίο ικανό να προσδιορίσει νέες επενδυτικές ευκαιρίες και πρωτοβουλίες, ώστε η Δημοτική Αρχή να μπορεί να λειτουργήσει σε ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο. Είναι όμως ακόμα, μεγάλη η απόσταση που απαιτείται προς μια άλλη διαφοροποιημένη πρακτική απαιτείται για την επίλυση των θεμάτων.

Η Λέρος έχει τις φυσικές και πολιτισμικές δυνατότητες να δημιουργήσει ένα αναπτυξιακό κεφάλαιο και να παράγει ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης και διεύρυνσης της τοπικής οικονομίας της.

Η Ανάπτυξη δεν έχει όρια, δεν προσδιορίζεται με οικονομικά μεγέθη, προσδιορίζεται από την κοινή αποδοχή, την διερεύνηση και τεκμηρίωση, όπου πρώτιστα το τοπικό επιστημονικό δυναμικό και οι φορείς σε συνεργασία με τις Δημοτικές υπηρεσίες θα διερευνήσουν την Βιώσιμη ωρίμανση και αειφορία. Στην Λέρο οι φυσικές ομορφιές είναι αμέτρητες, αλλά το αναξιοποίητο απόθεμα παραμένει ανενεργό. Σήμερα στο χερσαίο – παράκτιο – θαλάσσιο χώρο του νησιού, πολλά μπορούν να γίνουν, χωρίς απομείωση για τα ήδη υπάρχοντα, αλλά βελτιώνοντας και συμπληρώνοντας όλα αυτά, με άλλα που διακρίνονται για την ωφελιμότητα τους, την ισόρροπη αξιοποίηση, και την δημιουργία ενός διαφορετικού οικονομικού κελύφους παραγωγικών διαδικασιών.

Οι Κοινοτικές οδηγίες, τα κανονιστικά κείμενα διακρίνονται για τις δυνητικές εφαρμογές με σημείο αναφοράς τις «καλές πρακτικές». Όλα όμως απαιτούν μια ιεράρχηση και αξιολόγηση. Απαιτείται ένας ορθολογιστικός συντονισμός. Με τον Καλλικράτη υπάρχουν πολλές ευκαιρίες, παρέχονται νέα κίνητρα. Μέσα από την εμπειρία και τις ορθές διαδικασίες, όλα θα μπορούσαν να διορθωθούν.

Το νησί με την ζωοδότρα θάλασσα, την υπέροχη ηλιοφάνεια, τις φυσικές ομορφιές, τα καστροσπίτια, τους ελαιώνες, την αρχοντική ατμόσφαιρα είναι τα βασικά εργαλεία ανάπτυξης και επενδυτικών τοπίων.

Η απαρίθμηση όλων αυτών που υπάρχουν, θα ήταν περιττή περιγραφή αφού όλοι οι Λεριοί τα γνωρίζουν καλά.

Ο Στόχος πρέπει να είναι μια νέα δυναμική αναπτυξιακή προσπάθεια μέσω της αξιοποίησης σε κάθε τομέα, που θα προσδώσει ουσιαστική προστιθέμενη αξία.

Η αξιοποίηση δεν είναι ξεπούλημα, η αξιοποίηση δεν είναι «…έρχονται οι ξένοι….και μας παίρνουν το βιός μας». Η αξιοποίηση είναι μια βιώσιμη διαδικασία που σαν την «διαχειριστούμε σωστά» για το συμφέρον του τόπου μας, τότε πολλά αλλάζουν.

Ο άξονας ανάπτυξης πρέπει να στηρίζεται σε ισχυρούς πυλώνες, όπως η χρήση σύγχρονης τεχνογνωσίας, καινοτομίας, η συνδυαστική σύνθεση Δραστηριοτήτων αλληλοσυμπλήρωσης (συναγωνιστικά) και ο προσδιορισμός μιας άλλης πρακτικής μακριά από «δαιμονισμούς και ξόρκια». Είναι ξεπερασμένες οι πρακτικές της κριτικής και του….όχι…. Κάθε νέα πρόταση πρέπει να είναι τεκμηριωμένη, αλλά πάνω από όλα να έχει αναλυθεί με τις θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις. Η συγκεκριμένη διαδικασία «απαιτεί» την συνένωση και την συναντίληψη.

Μέσα από αυτές τις προτάσεις όλοι συναντιλαμβάνονται και συμμετέχουν. Σήμερα δεν είναι η εποχή των έτοιμων προτάσεων, σήμερα είναι η εποχή της διερεύνησης, των από κοινού λήψεων αποφάσεων και της επιλογής με «καλές πρακτικές» κάποιων θεμάτων που θα παρουσιαστούν μέσα από τις προτάσεις των πολιτών με Οραματικό Στόχο.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει δεκάδες μελέτες ανάπτυξης, έχουν υποβληθεί δεκάδες υπομνήματα ιδεών και όλα ή τα περισσότερα μένουν σε κάποια συρτάρια. Είναι λοιπόν μια λαμπρή ευκαιρία να αξιοποιηθούν πολλά από αυτά και να επικαιροποιηθούν σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα.

Η διερεύνηση του αναξιοποίητου αποθέματος θα μπορούσε να συμβάλλει και σε Δράσεις που βελτιώνουν το «κοινωνικό γίγνεσθαι» και διαμορφώνουν μια άλλη ποιότητα ζωής. Η οιαδήποτε Αναπτυξιακή πρωτοβουλία δεν ωφελεί αν δεν «συνυπάρχει και συν-λειτουργεί» η τοπική κοινωνία, ο Δήμος, ο επενδυτής από κοινού με στόχους που θα διαμορφώνουν μια ολιστική διαδικασία, χωρίς εντάσεις και συγκρούσεις με το θεσμικό πλαίσιο και τις ήδη υφιστάμενες δομές.

Η απαραίτητη προϋπόθεση είναι η καταγραφή των δυνατοτήτων, η αξιολόγηση, η βιωσιμότητα της κάθε Αναπτυξιακής και Επενδυτικής Δράσης. Οι εποχές έχουν αλλάξει, έχει ξεπεραστεί η «πρακτική της απόφασης του ενός», σήμερα απαιτείται μια συλλογική απόφαση από κοινού όπου συμμετέχουν όλοι οι Δημότες.

Με μια «προσεκτική και καλοπροαίρετη» ματιά θα διαπιστωθεί ότι πολλά θέματα, έχουν υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού και ωρίμανσης, και γενικά πολλά θετικά, έχουν υλοποιηθεί στην Λέρο τα τελευταία χρόνια. Δεν πρέπει να είναι τυχαίο, ότι η Δημοτική Αρχή επανεξελέγη για δεύτερη φορά, αφήνοντας κατά μέρος τις μικρότητες και τις μικροαστοχίες, θα πρέπει ν’ αναγνωριστεί η προσπάθεια Αναπτυξιακών πρωτοβουλιών της Δημοτικής Αρχής, αλλά και την υπηρεσιών του Δήμου, προς κάθε κατεύθυνση προκειμένου να φτάσουν σε ένα αποτέλεσμα.

Τα κατάφεραν ή τουλάχιστον, για τους πιο δύσπιστους, η προσπάθεια είναι μια συνεχής πετυχημένη διαδικασία όχι μόνο στο νησί, αλλά και προς κάθε φορέα και υπηρεσία στην Ρόδο, στην Σύρο, στην Αθήνα.

Ο Δήμαρχος Μιχάλης Κόλιας επιβεβαιώθηκε, σε πολλά που είχε ξεκινήσει το 2010, συνεχίζοντας το αέναο ταξίδι του μαζί με τους συνεργάτες του, ξεπερνώντας τις δυσκολίες και τ’ αποτελέσματα είναι ορατά. Αν όλοι οι δημότες παραμερίσουν κάποιες επιφυλάξεις, ο Λεριώτικος λαός θα δημιουργήσει μια άλλη βιώσιμη και αειφόρα ανάπτυξη, πρωτόγνωρη στο Αρχιπέλαγος.

Η συγκεκριμένη διαδικαστική πρακτική θα έχει σαν αποτέλεσμα στη Νέα Δημοτική περίοδο (2014-2019), να προετοιμαστούν και ν’ υλοποιηθούν πολλά θέματα σε υποδομές, σε κοινωνικές εξυπηρετήσεις και κάθε πρωτοβουλία για το καλό του «Παραδείσου του Αιγαίου, της Λέρου».

Μέσα από αυτές τις σκέψεις, τις διαπιστώσεις και το όραμα πρέπει να συνεχιστεί το ταξίδι της Δημιουργικής Ανάπτυξης, για ένα Αύριο που θα διαπεράσει το Σήμερα μέσα από την συμμετοχική Ανάπτυξη και Προκοπή για τον τόπο, για τους νέους, για όλους.

Καλά σας ταξίδια

Κ. Μπερτζουάνης

[1] Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή την ολοκλήρωση της προσπάθειας της Δημοτικής Αρχής για την λειτουργία της ΠΥΛΗΣ εισόδου – εξόδου των φίλων ξένων επισκεπτών στο λιμάνι Αγ. Μαρίνας

[2] ΔΙΚΤΥΟ Κ.Α.Ε.Σ.(Διαχείριση Αναπτυξιακών Μελετών και Έργων). Η παρούσα προσέγγιση είναι μία συνεισφορά  στην Δημοτική Αρχή. Είναι μια κίνηση Ομάδας Μελετητών – Ερευνητών, συνεργαζόμενη με καθηγητές ΑΕΙ, Επιστήμονες με εξειδικευμένες ειδικότητες, Εμπειρογνώμονες και Συμβούλους Ανάπτυξης, σε θέματα όπως ο Τουρισμός, το Περιβάλλον, ο Πολιτισμός, η Αγροτική Ανάπτυξη και διάφορες καινοτόμες μορφές σε άλλους τομείς. Το ΔΙΚΤΥΟ, ακολουθεί σύγχρονες πρακτικές, εντοπίζοντας το αναξιοποίητο χερσαίο και υδάτινο απόθεμα προτείνοντας σε επενδυτές ή άλλους φορείς Αναπτυξιακές Καινοτόμες Επενδυτικές Πρωτοβουλίες, που παράγουν Προστιθέμενη Αξία. Οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, διαλαμβάνουν ως βασικά στοιχεία την Προστασία του Περιβάλλοντος, και την Αποκατάσταση του Ευρωπαϊκού Τοπίου. Επίσης μέσω Δράσεων που αναλαμβάνει, προβάλει και αναδεικνύει την δυνητική αξιοποίηση του Πολιτιστικού Αποθέματος και της άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δημιουργώντας προϋποθέσεις για κερδοφόρες επενδυτικές πρωτοβουλίες. Η γενικότερη  επιδίωξη είναι να προβάλλεται το Ελληνικό Αναξιοποίητη Απόθεμα. Οι συνεργασίες του είναι με Ιδιωτικούς και Δημόσιους Φορείς, αλλά και με την Αυτοδιοίκηση. Τα συγκεκριμένα επενδυτικά μοντέλα, σχεδιάζονται για λογαριασμό Ελλήνων και Ξένων Επενδυτών. E-mail: kaeskkm@gmail.com