Αντιτορπιλικό Βασίλισσα Όλγα: Ένας θρύλος στο βυθό της Λέρου

Σήμερα Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2020 και ώρα 10.30 στο Λακκί της Λέρου, θα λάβει χώρα η επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο πεσόντων του “ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ” λόγω της 77ης επετείου μνήμης για τη βύθιση του ένδοξου Αντιτορπιλικού του Πολεμικού μας Ναυτικού.

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΛΕΡΟΥ – ΠΡΩΤΟ ΘΥΜΑ ΤΟ “Β. ΟΛΓΑ”

Η «Μάχη της Λέρου» είχε ως πρώτο θύμα το ελληνικό αντιτορπιλικό «Βασ.΄Ολγα», που βυθίστηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1943 στον όρμο Λακκί Λέρου, μετά από την πρώτη συστηματική αεροπορική επίθεση, με γερμανικά αεροσκάφη JU-88.

Διαβάστε επίσης:

Λέρος: Κλειστό το Πολεμικό Μουσείο – Τούνελ Μερικιάς την Κυριακή 19 Οκτωβρίου

15.10.2025

716

Λέρος: Πρόσκληση σε Γενική Συνέλευση από τον Σύλλογο Εθελοντών Αιμοδοτών

15.10.2025

361

Το θρυλικό αντιτορπιλλικό, μετά από μικρή ανάπαυλα, το πρωί της 25ης Σεπτεμβρίου απέπλευσε από την Αλεξάνδρεια, μαζί με το βρετανικό αντιτορπιλικό HMS Intrepid (D10) για να διεξάγουν περιπολία στην περιοχή δυτικά της Καρπάθου με σκοπό να εμποδίσουν την διέλευση εχθρικών πλοίων από την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη προς τα Δωδεκάνησα.

Καθώς τα δύο πλοία περιπολούσαν στην καθορισμένη περιοχή, τα ξημερώματα της 26ης Σεπτεμβρίου έλαβαν σήμα με το οποίο διατάσσονταν να καταπλεύσουν στη Λέρο. Στις 07.00 το πρωί της ίδιας μέρας έφτασαν στον όρμο Λακκί της Λέρου, με το Βασίλισσα Όλγα να αγκυροβολεί κοντά στο μέσο του όρμου και το Intrepid περίπου 200 μέτρα ανατολικότερα. H ολονύχτια περιπολία είχε κουράσει το πλήρωμα του Βασίλισσα Όλγα κι έτσι οι περισσότεροι κατέβηκαν στα υποφράγματα για να αναπαυθούν.

Στη γέφυρα έμεινε ο Αξιωματικός Φυλακής με τους βοηθούς του, στα πυροβόλα και τα πολυβόλα έμειναν οι μισοί άνδρες των ομοχειριών και οι μηχανές διατηρήθηκαν σε δίωρη ετοιμότητα για απόπλου. Υπό την προστασία των ιταλικών αντιαεροπορικών πυροβολαρχιών, τα πληρώματα των δύο αντιτορπιλικών πίστεψαν ότι στο ορμητήριο της Λέρου θα περνούσαν μια γαλήνια αιγαιοπελαγίτικη μέρα.

Περίπου στις 10:00 εμφανίστηκαν στον ουρανό της Λέρου 20-24 γερμανικά αεροσκάφη Ju 88 της 2ης Σμηναρχίας της 51ης Πτέρυγας Βομβαρδισμού (II/KG51) και της 2ης Σμηναρχίας της 6ης Πτέρυγας Βομβαρδισμού (II/KG6). Τα Ju 88 επιτέθηκαν κατά των δύο αντιτορπιλικών σε τρία κύματα των 6-8 αεροσκαφών.

Τα Ju 88 του πρώτου κύματος, ακολουθώντας τον άξονα εισόδου του όρμου, ξεκίνησαν την βύθισή τους από ύψος περίπου 1500 μέτρων και έριξαν τις βόμβες τους κατά του Βασίλισσα Όλγα και του Intrepid από τα 300-400 μέτρα, ενώ ταυτόχρονα έριχναν με τα πολυβόλα τους κατά των καταστρωμάτων ώστε να εμποδίσουν τα πληρώματα να καταλάβουν θέσεις μάχης.

Το Βασίλισσα Όλγα έμεινε αλώβητο παρά τις κοντινές εκρήξεις που το συγκλόνισαν, όμως το Intrepid δέχτηκε μία βόμβα που του δημιούργησε ρήγμα 2×1 μέτρων και διέλυσε τον Νο 3 λέβητα. Έπειτα από ένα λεπτό από το τέλος του πρώτου κύματος εμφανίστηκε το δεύτερο κύμα των Ju 88, το οποίο βομβάρδισε τις ιταλικές εγκαταστάσεις στο νησί, δίνοντας τον χρόνο στα πληρώματα των αντιτορπιλικών να επανδρώσουν τα αντιαεροπορικά πυροβόλα τους.

Όμως η εμφάνιση του τρίτου κύματος ήταν μοιραία για το Βασίλισσα Όλγα. Οι πρώτες ριπές των Ju 88 βρήκαν τον κυβερνήτη, Πλωτάρχη Μπλέσσα, στο στήθος και στον λαιμό, ρίχνοντάς τον νεκρό στο κατάστρωμα του πλοίου. Δίπλα του έπεσαν νεκροί αρκετοί άντρες.

Λίγο μετά το αντιτορπιλικό δέχτηκε δύο τουλάχιστον βόμβες που έπεσαν πίσω από την πρυμναία τσιμινιέρα και ανατίναξαν το βληματοθέσιο του αντιαεροπορικού πυροβόλου Vickers και ίσως το βληματοθέσιο του τρίτου πυροβόλου των 127 mm. Επακολούθησε μια φοβερή έκρηξη και το πρυμναίο τμήμα σχεδόν αποκομμένο, έγειρε δεξιά και άρχισε να βυθίζεται παρασύροντας το υπόλοιπο σκάφος προς τον βυθό.

«ΖΗΤΩ Η ΟΛΓΑ»

Οι απεγνωσμένες προσπάθειες του πληρώματος να διασωθεί το πληγωμένο σκάφος δεν έφεραν αποτέλεσμα και έτσι δόθηκε στις 10:08 διαταγή από τον Ανθυποπλοίαρχο Δανιήλ να εγκαταλειφθεί. Έπειτα από λίγο το σκάφος αναποδογύρισε και τελικά βυθίστηκε στις 10:11 πρωινή. Την στιγμή που το τελευταίο μέρος του πλοίου, η πλώρη του, χανόταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, όσοι από το πλήρωμα κατάφεραν να σωθούν, αναφώνησαν γεμάτοι συγκίνηση: «Ζήτω η Όλγα».

Σκοτώθηκαν

ο κυβερνήτης, Πλωτάρχης Γεώργιος Μπλέσσας,
πέντε αξιωματικοί
- Υποπλοίαρχος Μιχαήλ Γρηγορόπουλος,
- Υποπλοίαρχος Δημήτριος Μπάτσης,
- Υποπλοίαρχος Αλέξανδρος Σακίπης,
- Σημαιοφόρος Νικόλαος Σιμιτζόπουλος,
- Επ. Σημαιοφόρος Παναγιώτης Κονταράτος,
10 υπαξιωματικοί,
54 ναυτοδίοποι
και τρεις Άγγλοι ναύτες.

Από τους συνολικά 141 Έλληνες διασωθέντες υπήρχαν 23 τραυματίες. Επίσης ως επισκέπτες επέβαιναν στο αντιτορπιλικό 15 Λέριοι πολίτες και 7 Έλληνες ναύτες από το πλήρωμα του φορτηγού πλοίου Taganrog. Από αυτούς έχασαν την ζωή τους 3 Λέριοι και 4 ναύτες…

Από το βρετανικό αντιτορπιλικό HMS Intrepid (D10) σκοτώθηκαν 15 άτομα, δύο αξιωματικοί και 13 υπαξιωματικοί και ναύτες.

Τις επόμενες μέρες οι αεροπορικές επιθέσεις συνεχίζονται, βομβαρδίζονται οι αεροναυτικές εγκαταστάσεις, καθώς βυθίζεται το ιταλικό αντιτορπιλικό «Euro».

Στις 3 Οκτωβρίου οι Γερμανοί καταλαμβάνουν το νησί Κω και χάνεται κάθε ελπίδα των Άγγλων για ένα αεροδρόμιο στο Αιγαίο.
Στις 5 Οκτωβρίου, από αεροπορική επιδρομή, βυθίζεται το ναρκαλιευτικό “Legnano” και στις 6 το πλοίο ψυγείο “Ivorea”. Την ίδια μέρα οι Άγγλοι αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη νήσο Κάλυμνο, που την επόμενη μέρα καταλαμβάνεται άμεσα από τους Γερμανούς.
Στις 8 Οκτωβρίου το ιταλικό αντιτορπιλικό «Volta», σε μια προσπάθεια του να ξεφύγει από τις αεροδρομικές επιδρομές στην Λέρο, απομακρύνεται. Κατόπιν λάθους όμως βομβαρδίζεται από αγγλικές κανονιοφόρους και παθαίνει μεγάλες ζημιές. Λίγο αργότερα γερμανικά αεροπλάνα το εντοπίζουν και το αποτελειώνουν.

Η ιστορία του “ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ” αρχίζει στην Αγγλία, όπου ναυπηγείται και καθελκύεται το 1938. Στις 14 Φεβρουαρίου, το ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ με κυβερνήτη τον Μ. Ζαρόκωστα αφήνει τη Γλασκώβη και ξεκινά για την Ελλάδα. Δεκαπέντε ημέρες μετά, την 1η Μαρτίου του 1939, θα καταπλεύσει στον Ναύσταθμο της Σαλαμίνας.

Η δράση του Β. ΟΛΓΑ αρχίζει στις 15 Αυγούστου του 1940. Τότε, μετά τον τορπιλισμό της ΕΛΛΗΣ στην Τήνο, κλήθηκε μαζί με το αδελφό του πλοίο Β.ΓΕΩΡΓΙΟΣ να συνοδεύσει τα επιβατηγά σκάφη με τους προσκυνητές της Μεγαλόχαρης από την Τήνο στον Πειραιά. Κυβερνήτης του Β. Όλγα αυτή την περίοδο, ήταν ο Πλοίαρχος Α. Λεοντόπουλος.

Με την κήρυξη του πολέμου, στις 28 Οκτωβρίου το 1940, το Β. ΟΛΓΑ αναπτύσσει έντονη πολεμική δραστηριότητα. Παίρνει μέρος σε επικίνδυνες πολεμικές επιχειρήσεις, σε περιπολίες, καταδρομικές εξόδους, συνοδείες νηοπομπών αλλά και αποστολές εξόντωσης των εχθρικών πλοίων.

Στις 27 Απριλίου 1941 τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα και υψώνουν στην Ακρόπολη την σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό. Δυο μέρες πριν, το Β. ΟΛΓΑ άφηνε πίσω της, την πατρίδα και έπλεε προς την Αλεξάνδρεια για την συνέχιση του αγώνα.

Στην Αλεξάνδρεια, το Β. ΟΛΓΑ εντάσσεται στη βρετανική μοίρα αντιτορπιλικών ενώ την κυβέρνησή της αναλαμβάνει ο 37χρονος πλωτάρχης Γεώργιος Μπλέσσας. Με κυβερνήτη τον Μπλέσσα το Β.ΟΛΓΑ θα ζήσει τις πιο δοξασμένες στιγμές της αλλά και τις πιο τραγικές της ώρες. Υπόδειγμα αξιωματικού , ο αισιόδοξος κεφαλλονίτης με τη σιδερένια θέληση και τις ακλόνητες αρχές του, ο Γ. Μπλέσσας ταύτισε το όνομά του με την αυτοθυσία και τη συναδελφική αλληλεγγύη. Ο άγγλος αξιωματικός , ανθυποπλοίαρχος G.Connell, περιγράφει τον πλωτάρχη Γ. Μπλέσσα με τα παρακάτω λόγια : «Η Β.ΟΛΓΑ είχε κυβερνήτη τον εγκάρδιο και θαρραλέο πλωτάρχη Μπλέσσα, ο οποίος εκτός από έξοχος επαγγελματίας, ήταν επίσης ένας διεθνούς φήμης πρωταθλητής γέφυρας..»

Αυτός ο κυβερνήτης θα κερδίσει τον σεβασμό και την απεριόριστη εκτίμηση του πληρώματος του πλοίου του, πολύ γρήγορα. Απαιτητικός κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων, πραγματικός φίλος όμως όταν οι συνθήκες το επέτρεπαν ή το απαιτούσαν. Ήξερε να είναι άψογος κυβερνήτης αλλά και σωστός άνθρωπος με ενδιαφέρον και κατανόηση για τους συντρόφους του. Με αυτόν τον Κυβερνήτη το Β. Ολγα θα γράψει, τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, μία από τις πιο χρυσές σελίδες της ναυτικής μας ιστορίας.

Συμμετείχε στη ναυμαχία του Ταίναρου. Μαζί με το αγγλικό αντιτορπιλικό PETARD αιχμαλώτισε το ιταλικό υποβρύχιο UARSCIEK, κοντά στη Βεγγάζη. Εγιναν τρεις επιθέσεις από το PETARD και την Β.ΟΛΓΑ κατά του ιταλικού υποβρυχίου. Η τελευταία από το ελληνικό αντιτορπιλικό έδωσε και τη χαριστική βολή στο UARSCIEK, που αναγκάστηκε να αναδυθεί. Το UARSCIEK ήταν το τελευταίο από τα 20 ιταλικά υποβρύχια που χάθηκαν στη Μεσόγειο το 1942.

Τον Ιανουάριο του 1943, το ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ βυθίζει το Ιταλικό πετρελαιοφόρο STROMPOLI και τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς βυθίζει σε συνεργασία με το βρετανικό JERVIS, δύο πολεμικά και δύο πλοία συνοδείας.

Πρωτοστάτησε στην επίθεση κατά της Παντελλερίας, του «νησιού φρουρίου» του Μουσολίνι και στην απόβαση της Σικελίας. Ήταν το μοναδικό ελληνικό πλοίο που συμμετείχε το Σεπτέμβριο του 1943, στην παράδοση του ιταλικού στόλου, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Η συμμετοχή της Β. ΟΛΓΑΣ, ήταν ιδιαίτερα τιμητική τόσο για το θρυλικό αντιτορπιλικό μας όσο και το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.

Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, άρχισαν οι επιχειρήσεις στα Δωδεκάνησα. Τα ελληνικά αντιτορπιλικά, παρά τους κινδύνους, έπλεαν στο Αιγαίο, χτυπούσαν εχθρικές νηοπομπές, αποβίβαζαν κομμάντος στα Δωδεκάνησα και επέστρεφαν στις βάσεις τους για ν’ ανεφοδιαστούν και ν’ αποπλεύσουν πάλι για άλλες περιπολίες ή αποστολές. Μια τέτοια τόσο επικίνδυνη όσο και επιτυχή αποστολή πραγματοποίησε η Β.ΟΛΓΑ τον Σεπτέμβριο του 1943, κοντά στην Αστυπάλαια. Μαζί με τα αγγλικά αντιτορπιλικά FAULKNOR και ECLIPSE είχαν εντοπίσει γερμανική νηοπομπή.