Δημοτικές και Περιφερειακές εκλογές: Όλες οι νέες αλλαγές σύμφωνα με τον νέο κώδικα

Σημαντικές αλλαγές φέρνει ο νέος εκλογικός κώδικας που απέστειλε το Υπουργείο Εσωτερικών στην ΚΕΔΕ, τόσο στη μορφή των ψηφοδελτίων όσο και στον τρόπο ανάδειξης των επιτυχόντων συνδυασμών σε δήμους και περιφέρειες.

Το Leros News παρουσιάζει συνοπτικά τις σημαντικότερες αλλαγές που εισάγει ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης:

Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές στον νέο κώδικα, είναι ότι στα ψηφοδέλτια θα υπάρχει ειδική ενότητα με τον τίτλο «Εναλλακτική Ψήφος (Έως μία επιλογή)», όπου θα αναγράφονται οι υπόλοιποι συνδυασμοί, μαζί με το όνομα του υποψηφίου δημάρχου ή περιφερειάρχη τους. Η ενότητα αυτή θα εμφανίζεται μόνο όταν υπάρχουν τρεις ή περισσότεροι συνδυασμοί.

Εκλογή από τον πρώτο γύρο με 42% + 1 ψήφο

Για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, ένας συνδυασμός θεωρείται επιτυχών όταν συγκεντρώσει πάνω από 42% των έγκυρων ψηφοδελτίων (χωρίς να υπολογίζονται οι εναλλακτικές ψήφοι). Όσοι συνδυασμοί λάβουν έστω και μία έδρα θεωρούνται επιλαχόντες.

Διαβάστε επίσης:

Λέρος: Αιφνιδιαστική διακομιδή στη Ρόδο για τον αναισθησιολόγο

03.12.2025

1.4k

Έκτακτο Δελτίο Πρόγνωσης Επιδείνωσης καιρού – Ιδιαίτερο προειδοποιητικό σήμα στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

03.12.2025

629

Δεύτερο στάδιο προσμέτρησης

Αν κανένας συνδυασμός δεν φτάσει το 42%, τότε πραγματοποιείται δεύτερο στάδιο προσμέτρησης, όπου προστίθενται σε κάθε συνδυασμό οι «εναλλακτικές ψήφοι» από ψηφοδέλτια μικρότερων συνδυασμών που αποκλείστηκαν.

Ο συνδυασμός που θα συγκεντρώσει την απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία ανακηρύσσεται τελικά νικητής.

Τα ψηφοδέλτια αλλάζουν μορφή και γίνονται ενιαία σε όλη τη χώρα.
Η εναλλακτική ψήφος παίζει ρόλο μόνο στο δεύτερο στάδιο προσμέτρησης.
Δήμαρχος ή περιφερειάρχης εκλέγεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που θα αναδειχθεί επιτυχών.

Ηλεκτρονική ψήφος

Για πρώτη φορά ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης εισάγει θεσμικά τη δυνατότητα ηλεκτρονικής ψήφου στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Η ηλεκτρονική ψηφοφορία θα λειτουργεί προαιρετικά, παράλληλα με την παραδοσιακή κάλπη.

Πού προβλέπεται

Η ηλεκτρονική ψήφος ρυθμίζεται στα άρθρα 39, 40, 41, 67 και 68, όπου καθορίζονται οι εκλογικοί κατάλογοι, η διαδικασία ψηφοφορίας και ο τρόπος ενσωμάτωσης των αποτελεσμάτων.

Πώς θα λειτουργεί

Οι πολίτες θα εγγράφονται μέσω gov.gr σε ειδικό εκλογικό κατάλογο.
Η ηλεκτρονική ψηφοφορία ενεργοποιείται μόνο αν στον δήμο υπάρχουν τουλάχιστον 30 εγγεγραμμένοι.
Η διαδικασία ελέγχεται από Εφορευτική Επιτροπή Ηλεκτρονικής Ψηφοφορίας που ορίζει ο Άρειος Πάγος.
Οι τεχνικές προδιαγραφές (ασφάλεια, ταυτοποίηση, πλατφόρμα) θα καθοριστούν με Προεδρικό Διάταγμα.

Τι θα κάνει ο πολίτης

Θα εγγράφεται στην πλατφόρμα.
Θα ταυτοποιείται ηλεκτρονικά.
Θα ψηφίζει από κινητό ή υπολογιστή.
Θα μπορεί να διορθώσει την ψήφο του μέχρι τη λήξη της διαδικασίας – μετράει μόνο η τελευταία.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις επόμενες δημοτικές εκλογές του 2028.

Νέα δυνατότητα: Ανεξάρτητοι σύμβουλοι μπορούν πλέον να συγκροτούν δική τους παράταξη

Μια σημαντική θεσμική αλλαγή εισάγει ο νέος εκλογικός νόμος στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα σε ανεξάρτητους ή διαγραφέντες δημοτικούς και περιφερειακούς συμβούλους να συγκροτούν δική τους παράταξη μειοψηφίας. Πρόκειται για ρύθμιση που δεν υπήρχε στο προηγούμενο πλαίσιο του “Καλλικράτη”, όπου οι ανεξάρτητοι σύμβουλοι παρέμεναν ουσιαστικά χωρίς πολιτικό σχήμα.

Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, όσοι σύμβουλοι έχουν ανεξαρτητοποιηθεί ή διαγραφεί, πλην των επικεφαλής παρατάξεων μειοψηφίας, μπορούν, με κοινή δήλωσή τους προς το προεδρείο, να δημιουργήσουν νέα παράταξη, εφόσον αποτελούν τουλάχιστον το 1/5 του συνολικού αριθμού των μελών του συμβουλίου. Στη δήλωση αναγράφονται το όνομα της νέας παράταξης και ο επικεφαλής της.

Η νέα παράταξη θεωρείται παράταξη μειοψηφίας και λύεται αυτοδικαίως εάν κάποια στιγμή χάσει το απαιτούμενο ποσοστό. Επιπλέον, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση, ακόμη κι αν αριθμητικά ξεπεράσει την παράταξη του δημάρχου ή του περιφερειάρχη, να μετατραπεί σε παράταξη πλειοψηφίας κατά τη διάρκεια της θητείας.

Μια ακόμη αλλαγή είναι ότι η νέα παράταξη μπορεί να συμμετέχει σε διαδικασίες εκλογής θέσεων στο προεδρείο, ή σε επιτροπές του συμβουλίου, όταν καθίσταται δεύτερη ή τρίτη σε δύναμη ανάμεσα στις παρατάξεις της μειοψηφίας.

Με τις νέες αυτές προβλέψεις, το θεσμικό πλαίσιο αποκτά ευελιξία και επιτρέπει τη δημιουργία νέων σχημάτων μέσα στη διάρκεια της θητείας, κάτι που πριν ήταν αδύνατο. Πρόκειται για ρύθμιση που ενδέχεται να επηρεάσει ουσιαστικά την πολιτική λειτουργία και τις ισορροπίες σε πολλά δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια ανά τη χώρα.

Καταργούνται τα παράβολα των υποψηφίων

Ο νέος Κώδικας καταργεί όλα τα ατομικά παράβολα και εισάγει υποχρεωτικό παράβολο συνδυασμού, το οποίο καταβάλλεται ηλεκτρονικά και αποτελεί προϋπόθεση ανακήρυξης.

Ύψος παραβόλου ανά δήμο

έως 2.000 κατοίκους: 1.000 €
2.001 – 10.000: 2.000 €
10.001 – 50.000: 3.000 €
50.001 – 150.000: 4.000 €
άνω των 150.000: 5.000 €

Το παράβολο δεν προσμετράται στις εκλογικές δαπάνες και δεν επηρεάζει τα οικονομικά όρια που προβλέπει ο Κώδικας.

Αριθμός υποψηφίων ανά συνδυασμό

Κάθε δημοτικός συνδυασμός πρέπει να έχει τουλάχιστον τόσους υποψηφίους όσες είναι οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου, με δυνατότητα προσαύξησης έως 100%. Το ίδιο ισχύει και για τις κοινότητες, ενώ στους δήμους απαιτείται παρουσία υποψηφίων σε τουλάχιστον 80% των δημοτικών κοινοτήτων. Για κοινότητες έως 300 κατοίκους επιτρέπονται έως τρεις υποψήφιοι εκπρόσωποι.

Προσαύξηση για νέους έως 30 ετών

Για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα κάθε συνδυασμός να προσθέσει επιπλέον υποψηφίους έως 10% του αριθμού των εδρών, αρκεί οι υποψήφιοι να είναι έως 30 ετών. Αυτές οι θέσεις δεν υπολογίζονται στην ποσόστωση φύλου.

Υποψήφιοι χωρίς σταυρό (!)

Το νέο πλαίσιο προβλέπει συγκεκριμένο αριθμό υποψηφίων άνευ σταυρού:

έως 15μελή συμβούλια: 1 υποψήφιος
19–29 μέλη: 2 υποψήφιοι
35+ μέλη: 3 υποψήφιοι
Για τις περιφέρειες προβλέπονται 2 ή 3 αντίστοιχα, ανάλογα με τον αριθμό μελών.

Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται χωρίς σταυρό και δεν υπολογίζονται σε ποσόστωση και συνολικό πλήθος.

Ποσόστωση φύλου

Κάθε συνδυασμός οφείλει να διαθέτει τουλάχιστον 30% υποψηφίους από κάθε φύλο. Στον υπολογισμό περιλαμβάνεται και ο υποψήφιος δήμαρχος ή περιφερειάρχης, ενώ εξαιρούνται οι υποψήφιοι κοινοτήτων, οι νέοι έως 30 ετών και οι υποψήφιοι χωρίς σταυρό.

Νέα κατηγοριοποίηση δήμων

Ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης εισάγει για πρώτη φορά πλήρη ταξινόμηση των δήμων σε δέκα κατηγορίες. Η κατηγοριοποίηση αυτή θα επηρεάζει άμεσα χρηματοδοτήσεις, τεχνική βοήθεια και προτεραιότητες έργων.

Οι 10 κατηγορίες δήμων

Ορεινοί Δήμοι
(με ειδικά πληθυσμιακά και γεωμορφολογικά κριτήρια, χωρισμένοι σε μικρούς και μεγάλους)
Παραμεθόριοι Δήμοι
(δήμοι σε περιοχές που συνορεύουν με ξένη χώρα – περιλαμβάνονται όλα τα νησιά Β. Αιγαίου, Κέρκυρα, Ρόδος, Κως, Κάλυμνος, Κάρπαθος)
Νησιωτικοί Δήμοι
- Μικροί έως 3.500 κατοίκους
- Μεσαίοι έως 10.000
- Μεγάλοι άνω των 10.000
Μεγάλοι Ηπειρωτικοί Δήμοι
(πάνω από 25.000 κατοίκους)
Δήμοι – Πρωτεύουσες Νομών
Μεσαίοι Ηπειρωτικοί Δήμοι
(10.001–25.000 κατοίκους)
Μικροί Ηπειρωτικοί Δήμοι
(έως 10.000)
Αστικοί Δήμοι
(δήμοι που διαθέτουν οικισμό άνω των 20.000 κατοίκων)
Μητροπολιτικό Συγκρότημα Αθήνας
Μητροπολιτικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης