Σε μια απόφαση- ορόσημο για τη μεταπολιτευτική ιστορία, το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) έκανε δεκτές τις προσφυγές κατά της εκλογής τριών βουλευτών του κόμματος «Σπαρτιάτες», οδηγώντας στην έκπτωσή τους από το κοινοβουλευτικό αξίωμα. Πρόκειται για τους Βασίλη Στίγκα, Πέτρο Δημητριάδη και Αλέξανδρο Ζερβέα.
Η απόφαση προκαλεί τεκτονικές αλλαγές στη Βουλή και ανοίγει μια έντονη συζήτηση για το αν πλέον η απόλυτη πλειοψηφία καθορίζεται στους 149 βουλευτές.
Το Εκλογοδικείο έκρινε πως υπήρξε εξαπάτηση του εκλογικού σώματος από το κόμμα «Σπαρτιάτες», καθώς, όπως αναφέρει, ο «υποκρυπτόμενος αρχηγός και καθοδηγητής του κόμματος ήταν ο καταδικασμένος Ηλίας Κασιδιάρης». Το Δικαστήριο τόνισε ότι η παραβίαση της εκλογικής διαδικασίας ισοδυναμεί με κώλυμα εκλογιμότητας και συνιστά πλήγμα για τη «δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος» βάσει του άρθρου 29 του Συντάγματος.
Η κρίσιμη λεπτομέρεια είναι πως οι έδρες των τριών δεν αναπληρώνονται. Όπως επισημαίνει το σκεπτικό, «η εξαπάτηση των εκλογέων αφορά το σύνολο της επικράτειας, συνεπώς η επανάληψη της ψηφοφορίας στις εκλογικές περιφέρειες όπου οι τρεις εξελέγησαν καθίσταται περιττή», και προστίθεται ότι «δεν προβλέπεται ανακατανομή εδρών σε άλλα κόμματα».
Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο επιστροφής τής βουλευτικής αποζημίωσης των τριών βουλευτών, ανώτατες κοινοβουλευτικές πηγές διευκρίνιζαν ότι «κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει καθώς θεωρείται ότι οι τρεις επιτέλεσαν κανονικά -από την ημέρα της εκλογής τους μέχρι την στιγμή που απώλεσαν την έδρα τους- τα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα.
«Για πρώτη φορά μια Βουλή 297 βουλευτών»
Μετά την έκπτωση των τριών, η Βουλή λειτουργεί πλέον με 297 μέλη, γεγονός πρωτοφανές στην κοινοβουλευτική ιστορία της χώρας. Η Κοινοβουλευτική Ομάδα των «Σπαρτιατών» διαλύεται αυτομάτως, καθώς παραμένουν μόνο δύο βουλευτές, κάτω από το ελάχιστο όριο των πέντε που προβλέπει ο Κανονισμός της Βουλής.
Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης χαρακτήρισε την απόφαση ως αποτέλεσμα νομοθετικής πρωτοβουλίας της κυβέρνησης: «Είναι μια απόφαση, ουσιαστικά, που κάνει δεκτές τις ενστάσεις κατά τριών βουλευτών των “Σπαρτιατών“. Άρα, στο πρώτο εύλογο ερώτημα “γιατί μόνο για αυτούς τους τρεις;” η απάντηση είναι γιατί γι’ αυτούς τους τρεις είχε γίνει ένσταση».
«Για πρώτη φορά μια Βουλή 297 βουλευτών… Η πλειοψηφία, έπειτα, του συνόλου των βουλευτών, έτσι λέει ο νόμος, από 151 πηγαίνει 149», πρόσθεσε μεταξύ άλλων.
Η θεσμική και πολιτική αντιπαράθεση: 149 ή 151;
Το πολιτικό σύστημα καλείται να διαχειριστεί μια νέα πραγματικότητα: μια Βουλή με 297 βουλευτές, μια ακροδεξιά Κοινοβουλευτική Ομάδα που διαλύεται και ένα νομικό και θεσμικό προηγούμενο που ήδη προκαλεί ερμηνευτικές συγκρούσεις για το Σύνταγμα.
Το πλέον φλέγον ερώτημα που προκύπτει είναι αν η απόλυτη πλειοψηφία της Βουλής μεταβάλλεται στους 149 ψήφους από 151, λόγω της αλλαγής στον συνολικό αριθμό των εδρών. Ο κ. Μαρινάκης υποστήριξε πως: «Για την προανακριτική χρειάζεται 149 για να γίνει δεκτή. Όπου ο νόμος λέει […] πλειοψηφία επί του συνόλου των βουλευτών, η λογική λέει ότι το 151 γίνεται 149».
Ωστόσο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος εξέφρασε αντίθετη άποψη, τονίζοντας ότι: «Ο όλος αριθμός των βουλευτών είναι 300, δεν σας καταλαμβάνω εξαπίνης».
Παράλληλα, και ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, σημείωσε: «Ποτέ δεν είχαμε δει ξανά αυτό. Αυτό το κεκτημένο που είχαμε τότε αποφασίσει έρχεται σήμερα να αλλοιωθεί με αυτή την απόφαση και να αποτελέσει και ένα κανόνα για το μέλλον, που δεν μπορούμε νομοθετικά να το προβλέψουμε».
Ο συνταγματολόγος Κώστας Μποτόπουλος σχολίασε: «Το Εκλογοδικείο μάς λέει ότι αυτή η δημοκρατική λειτουργία κρίνεται στην πράξη, κρίνεται στο πεδίο, δεν μπορείς να εξαπατάς και να λες ότι λειτουργείς δημοκρατικά».
Όπως επισημαίνει, το δικαστήριο είπε τρία πράγματα με αυτήν την απόφαση:
1) Διαπίστωσε ότι υπήρξε εξαπάτηση του εκλογικού σώματος από τη συμμετοχή του κόμματος των Σπαρτιατών διότι ο πραγματικός, υποκρυπτόμενος αρχηγός, ήταν ο κ. Κασιδιάρης – κι ενώ είχε ήδη καταδικαστεί από τα ποινικά δικαστήρια για συμμετοχή και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης
2) Αυτή η εξαπάτηση συνιστά παραβίαση εκλογικής διαδικασίας άρα κώλυμα εκλογιμότητας κατά το άρθρο 58, το οποίο μας λέει ποια είναι τα κωλύματα εκλογιμότητας – ένα από αυτά είναι η παραβίαση της εκλογικής διαδικασίας – δεν συνδέει όμως την παραβίαση της εκλογικής διαδικασίας με την εξαπάτηση ή με τη δημοκρατική αρχή. Αυτήν τη σύνδεση την κάνει το δικαστήριο με τις σκέψεις του αυτές. Και,
3) Μας εξηγεί ποια είναι αυτή η περίφημη δημοκρατική αρχή, η αρχή του άρθρου 29 του Συντάγματος, που λέει ότι τα κόμματα οφείλουν να υπηρετούν τη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος.
Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Δημήτρης Μάντζος έκανε λόγο για «ημέρα δικαίωσης», προσθέτοντας: «Σε αυτό τον αγώνα όμως δυστυχώς ήμασταν μόνοι μας. […] Τι να περιμένουμε από τη Νέα Δημοκρατία που περίμενε ένα έτος για να περάσει την τροπολογία και την ρύθμιση για την αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης των Σπαρτιατών».
Υπερηφάνεια για τον «δημοκρατικό αλλά μοναχικό» αγώνα του ΠΑΣΟΚ απέναντι στους «Σπαρτιάτες» εκφράζει ο βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής και υπεύθυνος ΚΤΕ Εσωτερικών, Παναγιώτης Δουδωνής, σχετικά με την απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου για τους «Σπαρτιάτες».
Το ΚΚΕ, από την πλευρά του, έθεσε ζήτημα χρονικής συγκυρίας, αναφέροντας ότι: «Η εξέλιξη δεν είναι άσχετη από τις ευρύτερες εξελίξεις στην αναμόρφωση του αστικού πολιτικού συστήματος».
Η επίσημη κοινοποίηση της απόφασης από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο αναμένεται ώστε η Βουλή να προβεί στις προβλεπόμενες ενέργειες. Στο μεταξύ, οι «Σπαρτιάτες» τηρούν σιγή ιχθύος, ενώ από το περιβάλλον του Βασίλη Στίγκα αναφέρθηκε χαρακτηριστικά: «Χάθηκε μια μάχη, δεν χάθηκε όμως ο πόλεμος».