Το IQ είναι μύθος – Υπερβολικά σύνθετη η ανθρώπινη ευφυία

Η ανθρώπινη ευφυΐα δεν μετριέται με έναν μόνο δείκτη, διαπιστώνει νέα μελέτη ανατρέποντας τα νοητικά δεδομένα. Μελέτη ανατρέπει τα δεδομένα αποδεικνύοντας ότι ο δείκτης IQ δεν μπορεί να «μετρήσει» μόνος του την ανθρώπινη νοημοσύνη.

Ως έννοια τον έχουμε τοποθετήσει πολύ ψηλά και ως αριθμό όλοι θα θέλαμε να τον έχουμε όσο γίνεται ψηλότερο. Παρ’ όλα αυτά ο δείκτης νοημοσύνης – το περίφημο IQ – φαίνεται ότι τελικά δεν αντιπροσωπεύει αυτό που νομίζαμε.

Διαβάστε επίσης:

Τα light αναψυκτικά καταστρέφουν το ήπαρ – Κίνδυνος και με ένα κουτάκι την ημέρα

21.10.2025

493

Σαν σήμερα ο Τσόρτσιλ και ο Στάλιν μοίρασαν την Ελλάδα σε… μια χαρτοπετσέτα!

09.10.2025

1.4k

Η μεγαλύτερη μελέτη που έχει γίνει ποτέ ως σήμερα κατέληξε ότι η ανθρώπινη ευφυΐα είναι υπερβολικά σύνθετη ώστε να μπορεί να μετρηθεί μόνο με μια παράμετρο.

Αντ’ αυτής προτείνει την εκτίμηση του «δυναμικού» του μυαλού μας μέσα από τρεις διαφορετικές συνιστώσες – τη βραχυπρόθεσμη μνήμη, τη συλλογιστική και τη λεκτική ικανότητα. Και φέρνει τα πάνω κάτω στην αντίληψη που είχαμε ως τώρα για τη νοημοσύνη μας.

Η ευφυΐα δεν είναι μόνο μια

Τα τεστ IQ χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες για τη μέτρηση της ανθρώπινης νοημοσύνης – λαμβάνονται μάλιστα συχνά υπόψη στην αξιολόγηση υποψηφίων προς κάλυψη διαφόρων θέσεων ή μπορούν να χαρίσουν το λεγόμενο «πιστοποιητικό ευφυΐας» της Mensa. Παρ’ όλα αυτά η νέα μελέτη υποστηρίζει ότι είναι θεμελιωδώς λανθασμένο γιατί δεν λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι το ανθρώπινο μυαλό είναι ιδιαίτερα σύνθετο και αποτελείται από πολλά διαφορετικά «συστατικά».

«Τα αποτελέσματα καταρρίπτουν μια για πάντα την ιδέα ότι ένα μόνο μέτρο νοημοσύνης, όπως το IQ, αρκεί για να συλλάβει όλες τις διαφορές της γνωσιακής ικανότητας που βλέπουμε στους ανθρώπους» δήλωσε ο δρ Ρότζερ Χάιφιλντ, πρώην διευθυντής του «New Scientist», νυν διευθυντής εξωτερικών υποθέσεων του Μουσείου Επιστημών του Λονδίνου και αρθρογράφος της «Telegraph», και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης η οποίαδημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Neuron».

«Όλοι μπορούμε να σκεφτούμε ανθρώπους που είναι κακοί στη συλλογιστική αλλά έχουν εξαιρετική μνήμη ή εκπληκτική ικανότητα στον λόγο. Τώρα, μια για πάντα, μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχει ένα μεμονωμένο μέτρο όπως το IQ που να συλλαμβάνει όλη τη νοημοσύνη που βλέπουμε στους ανθρώπους» πρόσθεσε ο δρ Χάιφιλντ.

Η μεγαλύτερη έρευνα που έγινε ποτέ

Η έρευνα, με επικεφαλής ειδικούς του Πανεπιστημίου του Δυτικού Τορόντο στον Καναδά, έγινε online από τις ιστοσελίδες του «New Scientist», της «Telegraph» και του «Discovery» το 2010 και προσέλκυσε την – απρόσμενη, όπως λένε οι ειδικοί – συμμετοχή 110.000 ατόμων. Από αυτές τις συμμετοχές 44.600 κρίθηκαν κατάλληλες για να περιληφθούν στο δείγμα προς μελέτη – το μεγαλύτερο που έχει εξεταστεί ποτέ.

Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε 12 τεστ συλλογιστικής, σχεδιασμού, μνήμης και προσοχής και σε ερωτήσεις σχετικά με τις προσωπικές τους συνήθειες και προτιμήσεις. Αναλύοντας τις απαντήσεις οι ερευνητές είδαν ότι η νοημοσύνη εμφανίζεται στους ανθρώπους με διάφορες εκφάνσεις και ότι είναι αδύνατον να αξιολογηθεί με βάση ένα και μόνο μέτρο. Αντιθέτως, τουλάχιστον τρεις δείκτες φάνηκαν να απαιτούνται για κάτι τέτοιο: η βραχυπρόθεσμη μνήμη, η ικανότητα διατύπωσης λογικών συλλογισμών και η ικανότητα χειρισμού της γλώσσας.

Στη συνέχεια οι επιστήμονες εξέτασαν στον εγκεφαλικό τομογράφο 16 συμμετέχοντες και είδαν ότι τα τρία αυτά χαρακτηριστικά συνδέονται με τρία ξεχωριστά κυκλώματα του εγκεφάλου – δηλαδή τρία διαφορετικά πρότυπα νευρωνικής δραστηριότητας. «Το βασικό συμπέρασμα είναι: γνωσιακά, αυτό που κάνει το ένα άτομο να διαφέρει από ένα άλλο – αυτό που συχνά αποκαλούμε νοημοσύνη – είναι υπερβολικά σύνθετο για να το συνοψίσουμε σε έναν μεμονωμένο παράγοντα – τον δείκτη IQ» τόνισε ο καθηγητής Έιντριαν Οουεν, από το Ινστιτούτο Εγκεφάλου και Νου του Πανεπιστημίου του Δυτικού Τορόντο, επικεφαλής της μελέτης.

ΠΗΓΗ