«Μετακόμισαν» 90.000 φάκελοι με την ιστορία της Δωδεκανήσου

Τους φακέλους με το αρχειακό υλικό που κρατούσαν οι μυστικές υπηρεσίες του φασιστικού κράτους της Ιταλίας, για 90.000 Δωδεκανήσιους και τις οικογένειές τους και οι οποίοι φυλάσσονταν σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην Ασφάλεια Ρόδου, μετέφεραν την περασμένη Πέμπτη οι αρμόδιοι υπάλληλοι των Ιστορικών Αρχείων του Κράτους, προκειμένου έτσι να ξεκινήσει η ηλεκτρονική ψηφιοποίηση. 

Οι φάκελοι αυτοί, που αποτελούν ένα κομμάτι της καταγεγραμμένης ιστορίας αλλά και των δεινών που βίωσαν οι προγονοί μας, από το κατοχικό καθεστώς των Ιταλών, μεταφέρθηκε ήδη με εξαιρετική προσοχή, στο παλιό Ναυαρχείο της Ρόδου στην πλατεία Εβραίων Μαρτύρων και μέσα στις αμέσως επόμενες εβδομάδες, αναμένεται να ξεκινήσει η σταδιακή ταξινόμηση του αρχικά και στη συνέχεια η ψηφιακή καταγραφή και αποτύπωσή του. 

Διαβάστε επίσης:

Οι Λειψοί ως πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης σε περιβαλλοντικό πρόγραμμα σχολείου της Αθήνας

18.12.2025

448

Β΄ ΕΛΜΕ Δωδεκανήσου: “Όχι στα πειθαρχικά”

18.12.2025

440

Στα αρχεία αυτά, περιλαμβάνονται επίσης έγγραφα ντοκουμέντα, ιστορικά στοιχεία που αφορούν την απογραφή του πληθυσμού, την δραστηριότητα αλλά και άλλα δημογραφικά στοιχεία τα οποία εκτιμάται ότι είναι άγνωστα μέχρι σήμερα, όχι μόνο για τη Ρόδο αλλά και για το πιο απομακρυσμένο νησί του νομού μας. 

Υπάρχουν επίσης δύο ειδικοί τόμοι που μεταφέρθηκαν ξεχωριστά την περασμένη Πέμπτη, οι οποίοι περιέχουν τις βασιλικές αποφάσεις απευθείας από τον βασιλέα της Ιταλίας, ο οποίος απένειμε απευθείας Ιταλική υπηκοότητα σε Δωδεκανήσιους. 

Πρόκειται για τους φακέλους του φασιστικού κράτους της Ιταλίας της περιόδου από το 1912 έως και το 1945, που αναφέρονται στην δράση, τα φρονήματα, την δραστηριότητα αλλά και σε άκρως προσωπικά δεδομένα όλων των Δωδεκανησίων ηλικίας από 18 ετών και άνω. 

Βέβαιο θεωρείται πάντως από την έρευνά μας, ότι κάποιοι από τους φακέλους αυτούς, είτε καταστράφηκαν είτε αφαιρέθηκαν από το 1949 και μετά που την επιμέλειά τους είχε το ελληνικό κράτος και το υπουργείο Παιδείας. 

Οι φάκελοι που παραδόθηκαν το 1988 από το υπουργείο Παιδείας στην Αστυνομική Διεύθυνση Δωδεκανήσου, είναι ταξινομημένοι και σε γενικές γραμμές σε καλή κατάσταση. Οι 6.000 από αυτούς τουλάχιστον είναι σε άριστη κατάσταση. Οι υπόλοιποι, εκτιμάται ότι έχουν υποστεί αλλοίωση από τον χρόνο. 

Πριν από 12 περίπου χρόνια, στη Ρόδο ήρθαν υπάλληλοι του υπουργείου Εξωτερικών, οι οποίοι ταξινόμησαν το αρχείο της Ρόδου, (Αρχείου του Κράτους, στην Παλιά Πόλη) στον βαθμό που μπορούσαν. 

ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ 

Τα αρχεία αυτά, που σήμερα βρίσκονται σε διάφορα σημεία της Ρόδου και της Σύμης, θα ψηφιοποιηθούν με τη βοήθεια του Μουσείου Ολοκαυτώματος της Νέας Υόρκης, ο διευθυντής του οποίου βρέθηκε πριν από μερικούς μήνες στη Ρόδο και είχε αλλεπάλληλες συναντήσεις με εκπροσώπους του Δήμου και της Περιφέρειας. 

Στόχος από την πλευρά τη δική μας, θα είναι αφενός να προστατευθούν με τον καλύτερο τρόπο τα αρχεία αυτά και αφετέρου να αναδειχθούν ιστορικά και άλλα ντοκουμέντα για τον τόπο και την πατρίδα μας. 

Ο κ. Altsakan, συνοδευόμενος από την προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους στα Δωδεκάνησα κυρία Ειρήνη Τόλιου και τον κ. Κων. Σαρίμβεη, ανώτερο στέλεχος της εταιρείας AMS (που ασχολείται με την ηλεκτρονική αρχειοθέτηση εγγράφων και τη μικροφωτογράφηση αρχείων), ενημέρωσε ότι το Μουσείο Ολοκαυτώματος, ομοσπονδιακός κυβερνητικός φορέας που εξουσιοδοτείται από το Αμερικανικό Κογκρέσσο, υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, προκειμένου να εμπλουτιστεί το υλικό του με έγγραφα και αρχεία (αντίγραφα φυσικά) που αφορούν την τύχη των Ελλήνων Εβραίων. 

Το ενδιαφέρον του Μουσείου Ολοκαυτώματος για τη Ρόδο είναι μεγάλο, όχι μόνο γιατί υπήρχε ανάλογη εβραϊκή κοινότητα που ήκμαζε, αλλά και γιατί, λόγω της ιταλικής κατοχής των Δωδεκανήσων, η ιστορία της κοινότητας παραλλάσσει σε σχέση με τις σαφώς μεγαλύτερες κοινότητες π.χ. της Θεσσαλονίκης, ενώ και το αρχειακό υλικό που αφορά τα επίσημα έγγραφα είναι πλουσιότερο και καλύτερα διατηρημένο. Χαρακτηριστικά ειπώθηκε από την κα Τόλιου ότι το αρχειακό υλικό μόνο της περιόδου που ενδιαφέρει τους ερευνητές του Μουσείου ανέρχεται σε 4 εκατομμύρια σελίδες. 

Όπως δήλωσε ο ίδιος Αμερικανός, η έρευνα θα γίνει με πλήρη σεβασμό στην ιστορία και τα ιστορικά ντοκουμέντα και βέβαια υπό την εποπτεία όλων των αρμοδίων στελεχών των ελληνικών υπηρεσιών. 

Οι ίδιοι έχουν πάει σε 46 χώρες και κάνουν έρευνα συγκεντρώνοντας αρχεία για την γενοκτονία των ναζί σε βάρος των εβραίων και τις ομάδες ατόμων που εκδιώχθηκαν και αφορούσαν μειονότητες, θρησκευτικές ή πολιτικές. 

Από τα στοιχεία αυτά θα δημιουργηθεί προσβάσιμο αρχείο σε 2.000.000 επισκέπτες στις ΗΠΑ μέσω του οποίου θα προβληθεί και η ιστορία της Ρόδου.
Από το 1912 έως και το 1943 για την περίοδο της Ιταλοκρατίας. 

ΠΟΣΟ ΘΑ ΔΙΑΡΚΕΣΕΙ Η ΕΡΕΥΝΑ

Μετά και τις τυπικές διαδικασίες που θα ακολουθήσουν, η έρευνα αναμένεται να ξεκινήσει άμεσα και εκτιμάται ότι θα διαρκέσει για δύο περίπου χρόνια. 
Για τον σκοπό αυτό, αναμένεται να έρθει στη Ρόδο ειδική ομάδα εξοπλισμένη με ειδικά μηχανήματα (σαρωτές) που θα ψηφιοποιεί με μεγάλες ταχύτητες και θα ταξινομεί ηλεκτρονικά τα αρχεία αυτά. 

Όπως τονίστηκε, έχει ήδη υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας με την εβραϊκή κοινότητα στη Ρόδο, για την συγκέντρωση των στοιχείων αυτών που απαιτούνται να αντληθούν και για την αξιοποίησή τους στη συνέχεια. 

«Η περίπτωση της Ρόδου – είπε ο διευθυντής του Μουσείου- είναι η μοναδική περιοχή που έχει πλήρη αρχεία. Σε άλλα μέρη είναι αλλοιωμένα ή καταστρεμμένα ή λεηλατημένα. 
Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι συνεργασία. 
Η Ελλάδα είναι σπουδαίο παράδειγμα των όσων έγιναν. Οι άνθρωποι της Ρόδου βοήθησαν τους συμπολίτες τους εβραίους.» 

ΘΑ ΑΝΟΙΞΟΥΝ 4.000.000 ΣΕΛΙΔΕΣ 

Ουσιαστικά, για πρώτη φορά στην ιστορία της ελεύθερης Δωδεκανήσου, δρομολογήθηκε χθες διαδικασία άμεσου ανοίγματος των Ιταλικών Αρχείων, κάτι που μέχρι σήμερα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, εξαιτίας πολλών παραγόντων. 

Η ψηφιοποίηση των δύο αρχείων της Ρόδου (Παλιάς Πόλης και Ασφάλειας Ρόδου) καθώς επίσης και αυτό της Σύμης, θα ανοίξει νέα κανάλια και δεδομένα ιστορικής προσέγγισης της νεώτερης ιστορίας του τόπου μας. 

Όπως διευκρίνισε πάντως ο κ. Γιάννης Μαχαιρίδης, για οτιδήποτε δει το φως της δημοσιότητας, θα πρέπει να γίνεται επιλογή από τις αρμόδιες αρχές, έτσι ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να αναβιώσουν μίση και… πάθη εξαιτίας της αντεθνικής δράσης που ενδεχομένως να υπήρξε από κάποιους στην χρονική αυτή περίοδο.

Εφημερίδα Ροδιακή