Του Χρήστου Χωμενίδη
Ο άνθρωπος ήταν ευγενέστατος, στην ηλικία μου περίπου -γύρω στα πενήντα-, το ταξί που οδηγούσε λαμπίκο και σε άριστη κατάσταση.
Κατά το πρώτο πεντάλεπτο της διαδρομής δεν ανταλλάξαμε σχεδόν κουβέντα, είχε συντονισμένο το ραδιόφωνό του στον σταθμό της Εκκλησίας, ο οποίος μετέδιδε ένα αφιέρωμα στον Καποδίστρια. Η εκφωνήτρια, για να γίνω ακόμα πιό συγκεκριμένος, διάβαζε αποσπάσματα από κάποιο δοκίμιο του Κωνσταντίνου Τσάτσου. Οι σκέψεις του, μισολησμονημένου πλέον, διανοούμενου και πολιτικού για τον Κυβερνήτη και την απέλπιδα προσπάθειά του να θεμελιώσει κράτος σε μια κοινωνία όπου κυριαρχούσαν το 1830 οι φατρίες, ηχούσαν όχι απλώς ενδιαφέρουσες μα και επίκαιρες. “Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα…” ήμουν έτοιμος να σχολιάσω στον ταξιτζή μου. Με πρόλαβε όμως εκείνος.
“Θα ξαναβγεί ο Τσιπράκος!” είπε. “Με ρωτάτε ή μου το ανακοινώνετε;” του έκανα – περίεργος πώς ακριβώς θα συνέδεε το προγνωστικό για τις επόμενες εκλογές με τον Καποδίστρια – δίχως να έχω ακόμα αντιληφθεί πως απ’ την εκπομπή που έπαιζε δεν είχε προσέξει ούτε μιά λέξη. “Εμ βέβαια θα ξαναβγεί! Ο πρόεδρος μας…” “Ο Θύμιος;” “Ναι αυτός – μάς εξήγησε τι παίζεται. Το Ούμπερ το έχουν ο Κυριάκος και η αδελφή του!” “Ιδιοκτησία τους;” “Εμ τι; Άμα -Θεός φυλάξοι- μάς κυβερνήσουν οι Μητσοτάκηδες, στα κανονικά ταξί θα βάλουν λουκέτο!”
Όποτε αρχίζει κάποιος τυχαίος συνομιλητής μου να με καταιγίζει με τερατολογίες, δεν τον κοντράρω. Προτιμώ να τον ενθαρρύνω για να δω πού ακριβώς θα καταλήξει. “Και ξέρεις, οι Ουμπεράδες σπάνια είναι Έλληνες, Έλληνες κανονικοί εννοώ. Μέχρι και μαύρους έχει, μέχρι κι έναν Ινδό με σαρίκι είδα μια μέρα να κλέβει πελάτη! Τί τα θέλετε, μάς έχει φάει αυτή η -πώς τη λένε;- η πολιτισμικότητα. Εδώ απειλούν και τα Χριστούγεννα!” “Τα Χριστούγεννα;” “Μάλιστα, κύριε μου. Η νέα τάξη πραγμάτων δεν τα γουστάρει, οι κάρτες με τις ευχές έχετε προσέξει τι γράφουν;” “Τι γράφουν;” “Καλές Γιορτές! Είτε το φεστιβάλ της ΚΝΕ ήταν είτε η γέννησις του Θεανθρώπου, ένα πράμα για αυτούς. Όλα ίσωμα!”
Σταμάτησε εμπρός στην πόρτα μου και με αποχαιρέτησε με ένα πλατύ χαμόγελο ικανοποίησης, βέβαιος πως μου’ χε κρούσει ηχηρά τον κώδωνα κινδύνου. Πως είχε ρίξει στην ψυχή μου τον σπόρο τον καλό. Με το που βγήκα απ’ το ταξί, ξαναδυνάμωσε το ραδιόφωνο. Έπαιζε πλέον ψαλμούς.
Εάν νομίζετε πως οι άνθρωποι που σκέπτονται κατά παρόμοιο τρόπο σπανίζουν στη σημερινή Ελλάδα, λυπάμαι αλλά δεν έχετε ιδέα τί συμβαίνει γύρω σας.
Εάν αισθάνεσθε οίκτο ανάμεικτο με περιφρόνηση για τον εν λόγω ταξιτζή – εάν είστε έτοιμοι να τον χλευάσετε και να αποφανθείτε πως τέτοιοι ημιαγράμματοι, με τα μυαλά τηγανισμένα από την τηλεόραση, απ’ τους Αυτιάδες και τους Τράγκες, δεν θα έπρεπε καν να ψηφίζουν, τότε πάψτε καλύτερα εσείς να ασχολείστε με τον δημόσιο βίο μας. Αφοσιωθείτε ολοκληρωτικά στα ιδιωτικά σας ζητήματα – ψάξτε τις διαδρομές και τα παράθυρα που θα επιτρέψουν σε εσάς και στις στενές σας οικογένειες να τη βγάλουν καθαρή.
Ο ταξιτζής του -αληθινού- περιστατικού μπορεί να είναι τρελαμένος, δεν είναι όμως τρελός. Μπορεί να μη διαθέτει τα γνωστικά εφόδια και τον τρόπο σκέψης ώστε να αντιληφθεί και να αναλύσει ό,τι συμβαίνει γύρω του (για τη μόρφωσή του ευθύνεται εξάλλου το εκπαιδευτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης), νοιώθει ωστόσο από ένστικτο ότι το μέλλον του προδιαγράφεται κατακλυσμίαιο.
Όχι βεβαίως επειδή ο Κυριάκος θα συντρίψει τα ταξί. Ούτε επειδή κάποιοι νεοταξίτες θα καταργήσουν τα Χριστούγεννα. Αλλά γιατί ο κόσμος στον οποίον έμαθε κουτσά-στραβά να ζει, τα δεδομένα που εξ’απαλών ονύχων θεωρούσε αιώνια και απαράβατα, θα σαρωθούν. Σαρώνονται ήδη. Η ανθρωπότητα στις μέρες μας αλλάζει όχι σελίδα, κεφάλαιο. Και δισεκατομμύρια άνθρωποι, της μέσης κυρίως ηλικίας, αγωνιούν τί θα τους ξημερώσει.
Δεν ξέρω εάν το πληροφορηθήκατε μα στην Αμερική ήδη λανσάρεται πιλοτικά το αυτοκίνητο δίχως οδηγό. Θα πληκτρολογείς απλώς τον προορισμό σου και το κομπιούτερ, που θα κυβερνά το όχημα, θα σε μεταφέρει όσο πιό σύντομα και ασφαλώς γίνεται, ελέγχοντας κάθε στιγμή με τους αλάνθαστους αισθητήρες του όλες τις προδιαγραφές της διαδρομής. Το ίδιο πρόκειται να συμβεί -λίγο ενωρίτερα, λίγο αργότερα- με τα ποντοπόρα πλοία. Εκεί που απαιτούνταν πολυάριθμα πληρώματα, δυό-τρεις τσεκαδόροι τής τηλεκατεύθυνσης από τη στεριά θα αρκούν και θα περισσεύουν.
Προφανώς η ρομποτική επανάσταση δεν θα μεταμορφώσει μόνο τις μεταφορές. Η διεθνής οικονομία σύσσωμη, από κορυφής μέχρις ονύχων, θα σειστεί. Στο λιανεμπόριο οι συναλλαγές θα αυτοματοποιηθούν πλήρως. Στην παροχή υπηρεσιών όπου δεν παίζει καθοριστικό ρόλο ο ανθρώπινος παράγοντας, η ευφράδεια και το χαμόγελο εκείνου που σε εξυπηρετεί, γιατί να απασχολούνται υπάλληλοι; Ακόμα και ευγενή -ουτώς ειπείν- επαγγέλματα όπως του συμβολαιογράφου ή του ακτινολόγου θα εξαφανιστούν. Ένα μηχάνημα με διαρκώς αναπτυσσόμενη, τεχνητή, νοημοσύνη θα μπορεί να συντάξει και το πιό περίπλοκο συμβόλαιο. Να αποκρυπτογραφήσει με απόλυτη ακρίβεια την οποιανδήποτε απεικονιστική εξέταση.
“Άμα αξιωθούμε να γεράσουμε, θα μάς κοιτούν οι νεότεροι σαν λείψανα μιας εποχής που θα τους φαίνεται σχεδόν παλαιολιθική!” μού έλεγε πρόσφατα ένας φίλος.
Έχει συμβεί επανειλημμένα στο παρελθόν. Ο Γουτεμβέργιος έστειλε στον αγύριστο στρατιές αντιγραφέων. Η Βιομηχανική Επανάσταση εξαφάνισε εκατοντάδες επαγγέλματα που ως τότε έμοιαζαν -και ήταν- απολύτως απαραίτητα. Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος αποτελεί μεν ευλογία, ρίχνει δε πληθυσμούς ολόκληρους στο υπαρξιακό κενό. Η προσαρμογή σε ολότελα καινούργιες συνθήκες απαιτεί ευφυία, δύναμη χαρακτήρα και σθένος νεανικό. Εάν δεν διαθέτεις και τα τρία -πόσω μάλλον τίποτα από τα τρία-, απλώς την πάτησες.
Ο ταξιτζής, με τον οποίον συνυπήρξα από την Πλατεία Μαβίλη μέχρι την Κυψέλη, ψυχανεμίζεται ότι προτού βγει στη σύνταξη -ποιά σύνταξη;-, θα χάσει τα αβγά και τα πασχάλια. Θα βρεθεί επί ξύλου κρεμάμενος. Ενστικτωδώς λοιπόν σαλπίζει όπισθεν ολοταχώς, αναζητά καταφύγιο και σωτηρία σε ό,τι του είναι πιό οικείο, τουτέστιν πιό παρωχημένο. Στον εθνικολαϊστικό λόγο του Τσίπρα και του Καμμένου, στα κλαδικά του κεκτημένα, στην Εκκλησία, απ’την οποίαν προτιμά τα “κύριε ελέησον” και τις βυζαντινές σημαίες. Η ψυχική του στάση μόνο ως παράλογη δεν θα έπρεπε να κρίνεται.
Τί οφείλει να πράττει η ηγεσία -πολιτική, πνευματική, οικονομική- της επόμενης μέρας; Να διαβεβαιώνει με πειθώ -και με ειλικρίνεια- όσους διαισθάνονται ότι θα εξωπεταχτούν και θα περιθωριοποιηθούν από το “σύστημα” (δηλαδή από τη μη αναστρέψιμη πορεία των πραγμάτων) πως έχει θέση και για εκείνους. Ότι οι κοινωνίες δεν προχωρούν αυτοακρωτηριαζόμενες. Πως στον βωμό της προάσπισης των κοινωνικών δικαιωμάτων μπορεί και να επιβραδυνθεί ακόμα η τεχνολογική πρόοδος. ‘Η να ενδυναμωθεί ένα δίκτυ ασφαλείας, το οποίο θα προστατεύει από τον Καιάδα όσους μένουν άνεργοι.
Πέρα από τους ύμνους για την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα, τις προοπτικές που ανοίγονται στην Ελλάδα με την παγκοσμιοποίηση, αυτός -ο αγαπητικός, ο ανυπόκριτα αλληλέγγυος, ο ουσιαστικά ενωτικός λόγος- θα έπρεπε να εκφέρεται από τη σημερινή αντιπολίτευση. Την αυριανή κυβέρνηση.
* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας
Αναδημοσίευση από το capital.gr
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ
Κινητοποιήσεις υπέρ της Παλαιστίνης στα Δωδεκάνησα
Λέρος: Παραδοσιακό Πανηγύρι στον Δρυμώνα στις 16 Αυγούστου
Λέρος: Παροχή συνδρομής σε 27χρονο τραυματία στο Παντέλι από το Λιμενικό
Τρεις διακομιδές ασθενών από Λέρο και Λειψούς
Κινητοποιήσεις υπέρ της Παλαιστίνης στα Δωδεκάνησα