Αποχαιρέτα την Ευρώπη που φεύγει…

Του Θάνου Οικονομόπουλου από iefimerida.gr

Πληθαίνουν οι φωνές (και οι φόβοι…) πως είναι πολύ πιθανόν αυτό που βιώνει η Ευρώπη και οι λαοί της στις μέρες μας, είναι το τέλος ενός ονείρου: αυτού της «Ενωμένης Ευρώπης». Το όραμα και οι μόχθοι υλοποίησής του από μια γενιά φωτισμένων πολιτικών του περασμένου αιώνα, που έζησαν δραματικά το ξεκίνημα και την αποκορύφωση δυο παγκόσμιων πολέμων από την Γηραιά Ήπειρο,με δεκάδες εκατομμύρια νεκρών, όλα δείχνουν πως κλείνει ατελέσφορα τον κύκλο του.

Διαβάστε επίσης:

Παναγιώτης Κουνάκης: «Πώς πεθαίνουν οι Δημοκρατίες… σιωπηλά»

17.10.2025

313

Φράγκος Ντιπιέρο: “Οι αναζητήσεις ενός Λέριου εργάτη”

13.10.2025

1.1k

Που, όσο κράτησε, επέτρεψε ν’ ανθίσουν αισιόδοξες σκέψεις πως μπροστά στην προοπτική μιας «Ευρώπης των λαών» της, εθνικές διαφορές ιστορικά βεβαρημένες θα μπορούσαν να παραμερισθούν και να δημιουργηθεί η ευρυχωρία ενός αισιόδοξου μέλλοντος κοινής μοίρας με σεβασμό της ουσιαστικής δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της κληρονομιάς του διαφωτισμού, της ευημερίας…

Το εγχείρημα, δύσκολο, προκλητικό, απαιτητικό. Για να περάσει από την σφαίρα του οράματος σ’ εκείνη της ουσιαστικής, μεθοδικής επιδίωξης, χρειάσθηκε οι φωτισμένοι (και τραυματικά φορτισμένοι…) ηγέτες της μεταπολεμικά καθημαγμένης Ευρώπης, να ξεπεράσουν βιώματα, να παραμερίσουν μνήμες και εθνικές οπισθέλκουσες, να δώσουν αυτοί πρώτοι το παράδειγμα , να εμπνεύσουν τους λαούς τους, ως πραγματικοί ταγοί. Οι συμβιβασμοί απαραίτητοι, η αλληλοκατανόηση μονόδρομος ,η αλληλεγγύη και η παραδοχή (όχι εύκολη πάντα) πώς η Ευρώπη μόνο ως σύνολο μπορεί να διεκδικήσει ρόλο στον ραγδαία μεταλλασσόμενο μεταπολεμικό κόσμο (και χρόνια αργότερα εσπευσμένα παγκοσμιοποιούμενο…) και κυρίως η απόλυτη πίστη των φωτισμένων ηγετών στην δύναμη της πολιτικής ως αντίβαρο στην ασπόνδυλη και κοντόφθαλμη (με όρους… ετήσιων απολογισμών κερδοφορίας!) οικονομική εξουσία , έδωσαν ζωτικό χώρο στο φιλόδοξο όραμα , με τις όποιες αναπόφευκτες δυσκολίες του.

Οι πολέμιοι της Ενωμένης Ευρώπης, εντός και εκτός της Γηραιάς Ηπείρου, καραδοκούσαν και περίμεναν. Κυρίως η αν-ηθικη νέα οικονομική εξουσία. Που με την βοήθεια της παγκοσμιοποίησης και της αποσύνδεσης του κεφαλαίου από την παραδοσιακή παραγωγική διαδικασία (κάποτε «κεφάλαιο-βιομήχανοι- εργάτες» είχαν κοινά σημεία αναφοράς και συμφερόντων, σήμερα το ιλιγγιώδες κέρδος εξασφαλίζεται για τους ελάχιστους μέσω της φούσκας του χρηματοπιστωτικού συστήματος που είναι τουλάχιστον 20 φορές μεγαλύτερο της πραγματικής παγκόσμιας παραγωγικής οικονομίας…) επιδίωξε και πέτυχε να επιβάλλει τους δικούς της όρους, να καθυποτάξει, μετατρέποντάς την σε «όργανό» της ,την πολιτική εξουσία και να καταστήσει τους πολιτικούς μαριονέτες της που κινούνται κατά πώς τραβάει τους σπάγκους. Το φαινόμενο, είναι παγκόσμιο -δείτε πως απέτυχαν όλες οι προσπάθειες ελέγχου και επιβολής κανόνων στο αδηφάγο χρηματοπιστωτικό σύστημα (χαρακτηριστικό το παράδειγμα στις ΗΠΑ επί Μπους…)- αλλά στην Ευρώπη με τις ιδιαιτερότητες της πολυεθνικής ομοσπονδίας και τις εγγενείς δυσκολίες μιας δυσκίνητης γραφειοκρατίας, οι επιπτώσεις του είναι αρνητικά πολλαπλάσιες. Το ξεπέρασμα και η αποτελεσματική αντιμετώπισή του, προϋποθέτει ηγεσίες αποφασισμένες, με πίστη στον εαυτό και την αποστολή τους, με διάθεση σύγκρουσης και ρήξης ( για να επέλθει τελικά η συνεννόηση…) με την αποθρασυμμένη οικονομική εξουσία. Και τέτοια, δυστυχώς, δεν διαθέτει σήμερα η «Ενωμένη Ευρώπη», που για να κρύψει (συχνά δολίως…) την παράδοσή της στα κελεύσματα της ολιγαρχίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, επέτρεψε ν’ αναπτυχθεί η δυσκίνητη και διστακτική γραφειοκρατία του ευρω-ιερατείου για να καλύπτεται πίσω του.

Το ευρώ δημιουργήθηκε πρόχειρα και απρογραμμάτιστα, για να εξυπηρετήσει κατά κύριο λόγο τις εξαγωγικές βιομηχανικά αναπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης- με πρώτη της Γερμανίας. Η Ευρώπη, απέκτησε «εθνικό νόμισμα»… πριν αποκτήσει «(υπερ)εθνικό κράτος», ενιαίους (και αυστηρά άδικους) δημοσιονομικούς κανόνες, πριν εξασφαλίσει ενιαία οικονομία -και πάντως πριν φροντίσει για την κατά το δυνατόν δίκαιη κατανομή του «ευρωπαϊκού πλούτου». Λογικό επακόλουθο, τα ελλείμματα της φτωχής περιφέρειας, να σωρεύονται ως πλεονάσματα του πλούσιου βορρά. Φτωχές και πλούσιες «πολιτείες», υπάρχουν, ας πούμε, και στις ΗΠΑ. Αλλά εκεί η οικονομική και παραγωγική κατάρρευση, ακόμη και πρόσκαιρη δυσπραγία (π.χ. λόγω θεομηνιών η έκτακτων απρόβλεπτων γεγονότων) μιας πολιτείας, δεν αντιμετωπίζεται με την σκληρότητα και την περιφρόνηση που αντιμετωπίζονται στην ΕΕ οι φτωχές περιφέρειες, ιδίως όταν οι τελευταίες (πέραν των δικών τους λάθος επιλογών, όπως στην ελληνική περίπτωση…) υφίστανται τις συνέπειες του φαινομένου που προαναφέραμε, δηλαδή τα ελλείμματα των φτωχών να μετατρέπονται σε πλεονάσματα των οικονομικών και κοινωνικών ελίτ…

Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, κοντά το Βέλγιο, στη γωνία ακόμη και η Γαλλία. Δεν θέλει πολύ μυαλό για να υποψιασθεί κανείς πώς «κάτι σάπιο υπάρχει…» στο βασίλειο της Ευρώπης. Όλο και περισσότεροι φοβούνται πώς έχει μπει σε πορεία διάλυσης, με μηχανισμούς αναποτελεσματικούς ν’ αντιμετωπίσουν ρηξικέλευθα την προϊούσα κρίση, με ηγέτες «δειλούς, μοιραίους κι’ άβουλους…» στα πρόσκαιρα, κοντόφθαλμα συμφέροντα της αλαζονικής οικονομικής εξουσίας-που κι’ αυτά νομοτελειακά θα πληγούν αν το εγχείρημα καταρρεύσει. Με πρώτη, την… άτεγκτη και βραδύνου (παρά την βαθύνοια της…) Γερμανία, που πρωτοστάτησε για το ευρώ (για να της παρέχει το κοινό νόμισμα των… μη υποτιμήσεων εξαγωγικό πλεονέκτημα) και τώρα αν διαλυθεί θα της γυρίσει μπούμερανγκ…

Η προβληματική «περιφέρεια», όπως και η χώρα μας , σίγουρα βαρύνεται με χρόνιες παθογένειες που το ευρώ δεν μπόρεσε (ίσως και δεν πρόλαβε, έτσι όπως στήθηκε…) να θεραπεύσει. Όλοι πλέον αναγνωρίζουν (πλην των οπαδών της… προτεσταντικής ορθοδοξίας!) πως εκτός από χρόνο και περισσότερο ευαίσθητο κοινοτικό πλαίσιο, απαιτείται και χρήμα. Που μόνο η ΕΕ (η οραματική και αποτελεσματική, όχι αυτή των λογιστών της γραφειοκρατίας…) μπορεί να προσφέρει. Και για το δικό της το μακροπρόθεσμο συμφέρον…

Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου (μια μικρής ευρωπαϊκής χώρας, χωρίς ηγεμονικές αυταπάτες…) Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, επικεφαλής μέχρι πρόσφατα του Eurogroup και πολιτικός παλαιάς… ευρωπαϊκής κοπής, προειδοποίησε χωρίς περιστροφές: «Ας προσέξουμε, γιατί δεν μπορεί ν’ αποκλεισθεί το ενδεχόμενο κοινωνικής έκρηξης στην Ευρώπη. Οι δαίμονες στην Γηραιά Ήπειρο, δεν έχουν πεθάνει…».